Charakterystyka atramentów cyfrowych

Druk cyfrowy ze sporym powodzeniem konkuruje obecnie z drukiem offsetowym. Jego przewagą nad offsetem jest przede wszystkim lepsza opłacalność wydruku niskich nakładów, ale też np. możliwość swobodnej zmiany danych pomiędzy drukiem kolejnych cyfrowych odbitek. Jest z reguły drukiem bezpośrednim, czyli przenoszonym na podłoże z pominięciem formy drukowej. Dane (grafika lub tekst) są kopiowane na wybrany nośnik głównie przy użyciu lasera lub różnych atramentów. Atramenty te chcemy Wam pokrótce przedstawić i scharakteryzować.

Parę słów o historii druku atramentowego

Atramentowy druk cyfrowy zdobył popularność jako technologia wykorzystywana na potrzeby firm i prywatnych użytkowników, która zaczęła podbijać rynek konsumencki w latach 80. minionego wieku. Pierwsze drukarki atramentowe przystosowane były wyłącznie do zadruku papieru, do tego w ograniczonym formacie. Tymczasem wystarczyło kilka dekad, aby druk cyfrowy opanował też przemysłowy rynek poligraficzny, a jest to zasługą głównie rozwoju technologii atramentowej.

Druk atramentowy – jak to wygląda w praktyce?

Proces druku cyfrowego, także ten związany z metodą atramentową, rozpoczyna się w komputerze, w którym zapisujemy przygotowany do wydruku plik graficzny. Ten przekształcany jest w grafikę rastrową odwzorowywaną bezpośrednio na podłożu. Umieszczone w pojemnikach atramenty aplikowane są przez dysze maszyny drukującej. Atrament wydobywa się z nich w postaci strumienia bądź pojedynczych kropel. Jest to tak zwany druk natryskowy.

Wyraźnie widać, w jaki sposób druk cyfrowy pomija etap przygotowania formy drukowej używanej w druku offsetowym, ale też np. w sitodruku. Grafikę rastrową można też w każdej chwili zmienić np. dla potrzeby spersonalizowania kolejno drukowanych kopii. Natomiast o właściwościach samego druku decyduje rodzaj użytego atramentu, a jest ich kilka.

Atramenty na bazie wody

W drukarniach stosowane są różne rodzaje atramentów cyfrowych. Mogą to być atramenty zarówno na bazie wody, jak i atramenty na bazie rozpuszczalników. Pierwsze dzielą się ponadto na wodne atramenty pigmentowe i barwnikowe.

Wybierając atramenty barwnikowe, możemy zrealizować projekt tanio i w stosunkowo dobrej jakości, ale nie powinniśmy liczyć na trwałość takiego druku. Atramenty z barwidłem w postaci pigmentu są za to bardziej odporne na wypłukiwanie i działanie promieni UV, natomiast nie stosuje się ich do druku grafiki w wysokich rozdzielczościach, z uwagi na zbyt duży rozmiar kropli. W obu przypadkach warto dodatkowo zabezpieczyć druk foliowaniem, w ten sposób zwiększając jego trwałość, w tym odporność na ścieranie.

Atramenty solwentowe i pokrewne

Z racji na sporą niedoskonałość atramentów wodnych, wymyślono dla nich alternatywę w postaci wspomnianych już atramentów bazujących na rozpuszczalnikach organicznych. W ten sposób powstała technologia druku solwentowego – trwałego, a do tego zapewniającego świetną jakość grafiki. Klasyczny druk solwentowy znalazł zastosowanie w projektach dużego formatu, konkretnie w druku reklam zewnętrznych.  Natomiast od początku średnio nadawał się do druku grafiki wewnętrznej, a atramenty tego typu negatywnie wpływały na żywotność pracy maszyn drukarskich, ponieważ zapychały ich filtry. Aby rozwiązać problem ze szkodliwością tuszów rozpuszczalnikowych, wymyślono mniej agresywne atramenty mild solvent oraz bazujące na kwasie mlekowym, bezpieczne dla środowiska atramenty eco solvent. Z kolei ciekawe rozwiązanie dla drugiego problemu zaproponowała firma FujiFilm Sericol Polska, która opracowała innowacyjną technologię wytwarzania atramentów metodą dyspersji.

Micro-V to zaawansowana technologia zastosowana w atramentach cyfrowych naszej produkcji. Są to tusze o rozmiarze cząsteczek poniżej jednego mikrona, co zapobiega zarówno osiadaniu dużej ilości pigmentu, jak i tworzeniu się jego grudek, które zapychają filtry głowic. Używając tych atramentów drukarnie pozbywają się powodu, dla którego w innych przypadkach należy często czyścić głowice. W ten sposób wydłużają eksploatację maszyn i zapobiegają ich przestojom – objaśnia przedstawiciel firmy FujiFilm Sericol. 

Atramenty UV

Do atramentów cyfrowych należą również utrwalane w procesie polimeryzacji atramenty UV. W ich składzie znajdziemy grupy monomerów, oligomerów i fotoinicjatorów, które wspólnie tworzą trwałą powłokę druku. Atramenty UV charakteryzują się dobrą adhezją do różnego typu podłoży, odpornością na uszkodzenia mechaniczne, a przy tym nie stanowią zagrożenia dla środowiska. Do tego utrwalane przez promieniowanie, schną w błyskawicznym tempie. A czy mają wady? Prawda jest taka, że trudno doszukać się wad w samych atramentach, natomiast druk wykonany z ich użyciem to dosyć kosztowny interes.  

No i jeszcze atramenty lateksowe

Na sam koniec pozostawiliśmy krótką charakterystykę atramentów lateksowych, także używanych w druku cyfrowym. Atramenty lateksowe to szczególny rodzaj produktów. Zawierają w składzie żywice tworzyw sztucznych, wodę, rozpuszczalniki organiczne oraz pigment. Woda i rozpuszczalniki odparowują w procesie druku i jego utrwalania. Pozostaje natomiast cienka warstwa żywiczna, która pod wpływem ciepła wiąże się z podłożem, uzyskując bardzo dobrą przyczepność.

Druk lateksowy jest konkurencyjny zwłaszcza dla solwentu, ponieważ zapewnia równie dobrą jakość druku wielkoformatowego. Wykazuje również podobną trwałość, a przy tym mniej zagraża środowisku. Mimo to atramenty lateksowe nie wyprzedziły jak dotąd popularności atramentów solwentowych, których producenci także nie stoją w miejscu.