Jak wybudować dom na niestabilnym gruncie

80% gruntów w Polsce jest dobrej jakości, a na działkach budowlanych wykonuje się posadowienie na płycie fundamentowej. Jakie jeszcze możliwości mają inwestorzy, którzy zakupili działkę na niestabilnym gruncie? Niezwykle istotne jest dobre przygotowanie i utwardzenie działki, a także wybór odpowiednich fundamentów na podstawie badań geotechnicznych. Czym jest dobry grunt i jakie fundamenty sprawdzają się na niestabilnym terenie? Dowiesz się tego z naszego artykułu.

Dobry grunt, czyli jaki?

Budowa na niestabilnym i niezabezpieczonym gruncie powoduje dalsze problemy z eksploatacją domu. Częstym zjawiskiem jest pękanie ścian, odpadanie tynku, a nawet osuwanie się konstrukcji. Za podłoża nieodpowiednie do budowy domu uważa się organiczne (torfy i namuły) oraz nasypowe. Często nie są w stanie przenosić obciążeń nawet niewielkich konstrukcji, a ponadto łatwo się odkształcają i powodują przemieszczanie się budynku. Bujne i piękne łąki na działce powinny budzić podejrzenia, ponieważ może się okazać, że wcześniej znajdowały się w tym miejscu zbiorniki wodne. Domów nie powinno się też budować na terenach zalewowych w pobliżu rzek. Inwestor powinien też zwrócić uwagę na tereny nasypowe. Niekiedy tego typu grunt został wykonany tylko po to, aby uatrakcyjnić wygląd działki, której nie dało się sprzedać w pierwotnej postaci. Oczywiście na wielu problematycznych terenach w dalszym ciągu można postawić działkę, jednak trzeba liczyć się z dużymi nakładami pieniężnymi.

Czym jest zatem dobry i stabilny grunt? To przede wszystkim grunty niespoiste. Piaski i pospółki mają małą ściśliwość, dobrze przepuszczają wodę, nie osiadają. Aby ocenić poziom wód gruntowych, trzeba zlecić badania geotechniczne. Potwierdzą one, czy dany teren jest faktycznie łatwy do zagospodarowania i nie wymaga specjalistycznych fundamentów. Oprócz profesjonalnych badań warto też rozejrzeć się po okolicy i zobaczyć, w jaki sposób są wykonane sąsiednie domy. Oczywiście trudny teren na działce sąsiada nie musi oznaczać, że wszystkie parcele w okolicy są problematyczne. Niemniej tereny dobre pod zabudowę zazwyczaj są widoczne gołym okiem. Cechują się miejscowo widocznym piachem i ubogą roślinnością.

Posadowienie domu na studniach

Studnie fundamentowe nie są najczęściej wybieranym sposobem posadowienia domu na działce o trudnym terenie, a szkoda! Jest to bardzo skuteczny sposób, po który warto sięgnąć przy problematycznych i wymagających warunkach wodno-gruntowych na działce. Studnie umożliwiają łatwe dojście do głęboko osadzonych gruntów nośnych, a także wzmacniają glebę. Ten typ fundamentów wykonuje się z betonowych kręgów wykorzystywanych również do budowy studni do czerpania wody. Wykonywane na terenie działki prace ziemne obejmują zagłębienie kręgów w podłożu przez ich podkopanie. Podkop musi być taki sam z każdej strony. Studnie nakłada się jedną na drugą aż do momentu styku z gruntem nośnym. Następnie kręgi wyposaża się w stalowe zbrojenie. Łączy się je ze zbrojeniem ław fundamentowych i całą konstrukcję zalewa betonem. Tak przygotowane fundamenty są stabilne i najlepsze przy niestabilnym gruncie.

Fundamenty na palach

Gleba na działce budowlanej musi mieć dobrą nośność i zachowany odpowiedni poziom wód gruntowych. Niestabilna i trudna gleba wymaga zastosowania odpowiednich rozwiązań. Jeśli grunt jest nie tylko niestabilny, ale też na terenie występuje wysoki poziom wód gruntowych, najlepszym pomysłem jest postawienie fundamentów na palach. Są to fundamenty pośrednie, nazywane też głębokimi, które umożliwiają przeniesienie całego ciężaru konstrukcji w głębsze warstwy gruntu. Podobnie działają również wspomniane studnie. Rodzajów pali fundamentowych jest bardzo dużo, a wybór konkretnego typu uzależniony jest przede wszystkim od wykonanych badań geotechnicznych. Chociaż nie są one wymagane, warto je przeprowadzić, aby zbudować pewną i stabilną konstrukcję budynku.

Najpopularniejsze rodzaje fundamentów na palach to:

• pale wiercone – mają dobrą wydolność i są dobrym rozwiązaniem w przypadku dużego obciążenia skupionego, a ich montaż dodatkowo rozpycha grunt, co wzmacnia konstrukcję,
• pale przemieszczeniowe – nie generują urobku, hałasu i wibracji, dlatego chętnie wybiera się je na zabudowanych terenach, a dodatkową zaletą jest cena i szybkość wykonania,
• pale wbijane – wykonywane są z gotowych elementów, które nie osiadają i zapewniają i wysoką nośność konstrukcji, a dodatkowo są montowane szybko i nie pozostawiają dodatkowego urobku.

Badania geotechniczne

Przed rozpoczęciem budowy domu warto wykonać badania geotechniczne. Jest to specjalistyczna analiza gruntu, która pozwala sprawdzić dokładne parametry gleby. Jak wygląda badanie? Opowiedział nam o tym pracownik firmy budowlanej PW Marko:

Badanie geotechniczne wykonuje się po to, aby określić jakość gruntu na działce. Pozwala doprecyzować jego rodzaj, nośność, stabilność, ale też wysokość i stabilność poziomu wód gruntowych. Jest to niezwykle ważne, aby dowiedzieć się, czy postawienie jakiegokolwiek budynku na danym terenie jest możliwe. Wskazuje też, które fundamenty będą najlepsze. Samo badanie dzieli się na kilka etapów. Pierwszym krokiem jest wykonanie kilku nawierceń w różnych częściach działki. Ich głębokość i ilość ustalana jest indywidualnie. Następnie pobiera się próbki z każdej warstwy gruntu. Drugim krokiem jest wykonanie dokładnej analizy i sporządzenie dokumentacji z badań. 

W Polsce nie ma prawnego obowiązku wykonywania badań geotechnicznych, jednak warto zdecydować się na to badanie. Pozwala ono wykryć problemy z gruntem na działce budowlanej, dzięki czemu łatwiej będzie dobrać rodzaj fundamentów.

Wymiana gruntu

Wymiana gruntu to jeden ze sposobów posadowienia domu na niestabilnym terenem. Metoda ta jest swego rodzaju alternatywą do wykonywania kosztownych fundamentów na palach czy stawiania domu na studniach. Nie jest to rozwiązanie najlepsze, raczej pośrednie, chociaż w dalszym ciągu skuteczne w wielu miejscach.  Wymianę gruntu wykonuje się tylko wtedy, gdy wody gruntowe znajdują się głęboko, a warstwa słabych gruntów jest płytka i wynosi maksymalnie 2-3 metry poniżej poziomu terenu. Proces polega na wykopaniu niekorzystnych warstw gleby i naniesienie w jej miejsce różnoziarnistego, zagęszczonego piachu, piasku stabilizowanego cementem lub cienkiej powłoki betonu.