Opłaty za czynności notarialne

Korzystanie z usług notariusza powoduje konieczność uiszczenia związanych z nimi opłat. W kancelarii notarialnej trzeba się liczyć z opłaceniem zarówno wynagrodzenia notariusza, jak i zapłatą kwot należnych podatków czy opłat sądowych. Wysokość poszczególnych stawek jest ściśle określona przez przepisy regulujące pracę notariuszy oraz ustawy podatkowe. W niektórych przypadkach istnieje jednak możliwość uzyskania zwolnienia od opłat.

Usługi notariusza a taksa notarialna

Kancelaria notarialna to miejsce, w którym można załatwić wiele spraw związanych z różnymi procedurami prawnymi. U notariusza podpisuje się umowy przy okazji zawierania rozmaitych transakcji, przeprowadza się czynności z zakresu prawa spadkowego, można także sporządzać dokumenty niezbędne do uregulowania relacji majątkowych między małżonkami. Wizyta w kancelarii prowadzonej przez notariusza w wielu przypadkach jest niezbędna dla ważności niektórych procedur, np. przy przenoszeniu własności nieruchomości lub składaniu oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Niekiedy notariusz jest w stanie wykonać czynności, które mogą zastąpić długotrwałe postępowanie sądowe.

Wymaga to wprawdzie spełnienia dodatkowych warunków, łączących się m.in. ze zgodą wszystkich osób zaangażowanych w sprawę, jest jednak znacznie szybsze. Taka możliwość istnieje choćby przy wydawaniu poświadczenia dziedziczenia czy przy podziale spadku. Notariusz wydaje również potrzebne poświadczenia np. własnoręczności podpisu czy umożliwia ustanowienie pełnomocnictwa. Wykonywanie wszystkich czynności notarialnych wymaga naturalnie wniesienia stosownych opłat.

Opłaty ponoszone u notariusza są ustalane na podstawie obowiązujących przepisów i zapisów zawartych w taksie notarialnej. Taksa jest publikowanym w formie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zestawieniem wszystkich czynności wykonywanych przez notariusza wraz z maksymalnymi stawkami opłat, jakie mogą być za nie pobrane. Choć notariusz może dowolnie kształtować pobierane przez siebie opłaty, to nie wolno mu przekroczyć ram określonych w taksie notarialnej – wyjaśnia przedstawiciel Kancelarii Notarialnej Kamila Wilgockiego, która świadczy pełen zakres usług notarialnych.

Ostateczna kwota, jaką trzeba będzie zapłacić notariuszowi za wykonanie określonego zadania, w wielu przypadkach może być jednak wyższa, niż wydawałoby się po pobieżnym zapoznaniu się z zapisami taksy notarialnej. Stanie się tak jednak tylko wtedy, gdy do załatwienia konkretnej sprawy niezbędne okaże się przeprowadzenie więcej niż jednej czynności notarialnej. W takim przypadku ostateczna suma będzie kwotą, na którą złożą się opłaty za poszczególne składowe konieczne do załatwienia sprawy.

Wysokość opłat za czynności notarialne

Opłaty notarialne, których maksymalny poziom określa taksa, są podawane na dwa sposoby. Przy niektórych czynnościach określona jest maksymalna kwota, jaką trzeba zapłacić notariuszowi. Będzie to opłata za czynności notarialne wynosząca np. co najwyżej 50 zł za sporządzenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, 30 zł za odwołanie testamentu czy 200 zł za przygotowanie testamentu zawierającego zapis windykacyjny.

Istnieją również czynności notarialne, dla których opłata jest ustalana jako określony procent wartości dla kwot z określonego przedziału. Np. przy działach majątku podstawą do wyliczenia opłaty stanie się ogólna wartość majątku. W przypadku, gdy będzie się ona zawierała między 60 tys. zł a 1 mln zł, kwota opłaty wyniesie 1010 zł oraz 0,4% nadwyżki wartości majątku ponad 60 tys. zł.

Taksa notarialne podaje jednocześnie katalog czynności, przy których opłata jest obniżona. Połowę stawki maksymalnej trzeba będzie zapłacić m.in. przy ustanowieniu hipoteki, podpisywaniu umowy deweloperskiej, lub umowy o przeniesieniu własności albo przyjęciu pieniędzy na przechowanie w związku z wykonywaną czynnością notarialną np. przy zawieraniu umowy kupna-sprzedaży. Stawka zostanie obniżona do poziomu 1/4 opłaty maksymalnej np. podczas ustanawiania hipoteki, zabezpieczającej kredyt bankowy na zakup mieszkania, domu lub prowadzenie działalności gospodarczej. Przy sprawach związanych z niektórymi dokumentami sporządzanymi na potrzeby spółek prawa handlowego opłata wyniesie 1/10 stawki.

Wszystkie stawki określone w taksie notarialnej będą dodatkowo powiększone o kwotę podatku VAT. W zależności od rodzaju wykonywanej czynności notariusz może też pobrać podatek od czynności cywilno-prawnych naliczany na ogólnie obowiązujących zasadach (np. przy umowie notarialnej sprzedaży mieszkania czy działki). W niektórych przypadkach notariusz pobierze również podatek od spadków i darowizn. Stanie się tak wówczas gdy obdarowani lub spadkobiercy nie należą do grupy osób ustawowo zwolnionych.

W kancelarii notarialnej może być konieczne również uiszczenie opłat sądowych. Stanie się tak wówczas, gdy czynność notarialna będzie wymagała dokonania wpisu w księgach wieczystych nieruchomości.

Notariusz wykonujący wszystkie dopuszczone przez prawo czynności notarialne jest gwarantem tego, że przy ich przeprowadzaniu dochowano wszelkich wymogów formalnych, a one same są w pełni zgodne z obowiązującymi przepisami. Przy sporządzaniu aktów notarialnych notariusz zawsze działa w interesie obu stron, dbając o to, by podpisujący dokumenty zdawali sobie sprawę z konsekwencji prawnych swego postępowania oraz podejmowali decyzję w pełni świadomi i działając z własnej woli. Obowiązki notariusza dość daleko wykraczają więc poza stereotypowe wyobrażenie o spisywaniu aktu notarialnego. Wynagrodzenie należne notariuszowi jest zatem nie tylko zapłatą za poświęcany czas i fachowe umiejętności, lecz również swego rodzaju opłatą za wyeliminowanie ryzyka ponoszonego przez biorących udział w konkretnej czynności.

Warto pamiętać, że istnieje możliwość zwolnienia od ponoszenia opłat notarialnych. Może to nastąpić, jeśli strona wystąpi z odpowiednim wnioskiem do właściwego dla swego miejsca zamieszkania sądu rejonowego. Sąd może zwolnić od całości lub części opłat w sytuacji, gdy ich uiszczenie byłoby poważnym uszczupleniem zasobów niezbędnych do utrzymania zainteresowanego i jego rodziny.