Podstawowe rodzaje kruszyw naturalnych

Kruszywa to sypkie materiały o ziarnistej strukturze, wykorzystywane na dużą skalę w przemyśle czy budownictwie. Ich zasadnicza klasyfikacja jest oparta na podziale na kruszywa naturalne i sztucznie przetwarzane. W naszym artykule przeczytasz o tych pierwszych. Jakie są więc podstawowe rodzaje kruszyw naturalnych i gdzie znajdują zastosowanie?

Naturalne kruszywa żwirowo-piaskowe 

Kruszywa są sypkimi materiałami o strukturze ziarnistej. Zasadniczo dzieli się je na kruszywa pochodzenia naturalnego (mineralnego) i sztucznie przetwarzane poprzez obróbkę termiczną (względnie inną) bądź na drodze recyclingu. Wśród tych pierwszych wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje: kruszywa żwirowo-piaskowe, powstałe wskutek procesu erozji skał i kruszywa łamane, czyli rozdrabniane mechanicznie.

Kruszywa żwirowo-piaskowe są pozyskiwane z dna rzek i jezior oraz z kopalni piasku i żwiru.  Na ogół poddaje się je płukaniu i przesiewaniu. Te czynności mają na celu usunięcie zanieczyszczeń z surowców.

Naturalne kruszywa żwirowo-piaskowe wykorzystuje się choćby do tynkowania czy wytwarzania zapraw i mieszanek murarskich.

Spośród kruszyw żwirowo-piaskowych wyjątkowo dużym zagęszczeniem odznacza się piasek łamany. Dzięki temu bardzo często znajduje zastosowanie w produkcji betonu. Stanowi również popularny materiał służący do tworzenia nasypów.

Najbardziej rozpowszechnionym kruszywem żwirowo-piaskowym jest jednak żwir. Ta osadowa skała okruchowa występuje w luźnej postaci zaokrąglonych ziaren o średnicy od 2 mm do kilku cm. Używa się go do wytwarzania betonu i mas bitumicznych. Świetnie sprawdza się także jako surowiec podczas wykonywania podkładów drogowych.

Ciekawym przykładem naturalnego kruszywa żwirowo-piaskowego jest grys, którego ziarna mają średnicę od 2 do 32 mm. Ze względu na ich ostrzejsze krawędzie to kruszywo znacznie łatwiej się klinuje. Dzięki temu jest materiałem stosowanym do tworzenia zarówno podbudowy, jak i mieszanki mineralno-asfaltowej składającej się na warstwy wiążącą, ścieralną i wyrównawczą drogi. Ze względu na wielość frakcji i granulacji oraz różnorodność barw grys często wykorzystuje się też jako element dekoracyjny w ogrodach. To kruszywo może być także uzyskiwane metodą mechanicznego rozkruszania.   

Naturalne kruszywa mechanicznie rozdrabniane (łamane) 

To właśnie ta metoda stanowi sposób na wytworzenie większości kruszyw naturalnych.

Poza grysem, istnieje wiele surowców pozyskiwanych tą drogą, które znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle i budownictwie. Należy do nich choćby tłuczeń, czyli szuter. Używa się go do formowania podbudowy drogowej, wzmacniania rowów odwadniających i stabilizacji gruntu. Sprawdza się także doskonale jako materiał pomocny w odsączaniu na terenach podmokłych. Specyficzną odmianą szutru jest tłuczeń kolejowy. Jak sama nazwa wskazuje, zwykle stosuje się go do tworzenia podsypki na torach kolejowych i tramwajowych

– mówi pracownik firmy Ekoprod z Bytomia, oferującej kruszywa naturalne.

Niezwykle trwałym kruszywem łamanym jest kliniec. Z tego powodu używa się go na dużą skalę w budownictwie kubaturowym i drogowym, szczególnie tam, gdzie występuje duże obciążenie i natężenie ruchu. To również bardzo dobry materiał wzmacniający grunty, zwłaszcza te gliniaste i stabilizujący nasypy.

Jeśli chodzi o naturalne kruszywa rozdrabniane mechanicznie, nie można zapomnieć o materiałach ze skał magmowych, takich, jak bazalt, porfir czy granit. Są one wykorzystywane na dużą skalę w przemyśle i budownictwie, nie tylko podczas budowy górnej warstwy dróg, ale też przy tworzeniu droższych, szlachetniejszych mieszanek betonowych. Łamany granit stosuje się głównie podczas wykonywania nawierzchni z kostki brukowej. Z kolei kruszywa ze skał osadowych – piaskowca, dolomitu, wapienia i kwarcytu są używane przede wszystkim w budowie dolnych warstw dróg i nieco mniej szlachetnych mas betonowych.