Czym różnią się kruszywa sztuczne od naturalnych?

Do produkcji betonu, zapraw budowlanych, a przede wszystkim w budowie dróg, na szeroką skalę wykorzystywane są kruszywa. Szacuje się, że w krajach europejskich, roczne zużycie kruszyw na mieszkańca wynosi około 6 ton. W krajach o intensywnie rozwijającej się gospodarce, wskaźnik ten jest o wiele wyższy i może sięgać nawet 30 ton na osobę. Mając na uwadze ekologię, warto zastanowić się nad wpływem zużycia kruszyw na środowisko naturalne.

Podstawowy podział kruszyw budowlanych opiera się o sposób ich pozyskania i wyróżnia kruszywa naturalne oraz sztuczne. Obowiązujące od 2004 roku również w Polsce normy europejskie każą wyróżniać jeszcze jedną grupę, tzw. kruszyw z recyklingu.

Kruszywa naturalne – niekoniecznie ekologiczne

Do tej podstawowej grupy zaliczamy kruszywa mineralne, które powstały w procesach obróbki mechanicznej. Ich dalszy podział wyróżnia kruszywa łamane ze skał litych oraz żwirowe (piaski i żwiry) ze skał okruchowych. Choć ograniczenie obróbki kruszyw naturalnych do procesów mechanicznych wydaje się rozwiązaniem bezpiecznym dla środowiska, należy pamiętać, że mamy tu do czynienia z surowcami nieodnawialnymi. Toteż korzystanie z nich wiąże się z nieodwracalną stratą dla przyrody (m.in. z powstawaniem wyrobisk).

Kruszywa alternatywne w służbie środowisku naturalnemu

Kruszywa sztuczne i z recyklingu zaliczane są razem do grupy kruszyw alternatywnych. Obok nich często pojawia się jeszcze jedna grupa, którą tworzą kruszywa naturalne, ale pozyskiwane z surowców odpadowych, towarzyszących i ubocznych, np. odpady przemysłu górniczego – wyjaśnia nasz rozmówca z firmy Ekoprod, będącej jednym z największych producentów kruszyw w Polsce.

W produkcji kruszyw sztucznych, obok obróbki mechanicznej pojawiają się dodatkowe procesy przemysłowe, obejmujące np. modyfikację termiczną. Kruszywa z recyklingu powstają w efekcie przeróbki materiałów nieorganicznych, wykorzystanych uprzednio w budownictwie (kruszywa z nasypów i podbudów, beton z robót wyburzeniowych i rozbiórkowych). Z roku na rok odnotowujemy coraz większy udział kruszyw alternatywnych w przemyśle budowlanym i drogownictwie. Głównym czynnikiem wpływającym na taki stan rzeczy jest znacznie niższa cena kruszyw sztucznych w porównaniu z naturalnymi, mimo zachowania porównywalnych właściwości fizyko-chemicznych. Kruszywa sztuczne często charakteryzują się znacznie niższą gęstością objętościową niż ich odpowiedniki naturalne. Jest to aspekt istotny zwłaszcza z punktu widzenia firm działających w branżach drogowej, gdzie ważna jest objętość mas kruszywa, a cena wyliczana jest na podstawie wagi surowca. Niższa gęstość kruszywa wpływa w takich sytuacjach na znaczne obniżenie kosztów inwestycyjnych. Podsumowując, kruszywa naturalne i sztuczne różnią się między sobą przede wszystkim sposobem pozyskiwania i ceną, podczas gdy ich właściwości, a co za tym idzie – użyteczność dla odbiorców z branży budowlanej – pozostają na porównywalnym poziomie. Jednocześnie warto pamiętać, że wykorzystując kruszywa alternatywne, oddajemy przysługę środowisku.