Rodzaje lamp, które zapisały się w dziejach historii

Wynalezienie ognia jest uznawane za jedno z najważniejszych odkryć cywilizacyjnych. Zapoczątkowało ono ludzkie dążenie do stworzenia własnego, niezależnego od siły natury źródła światła, które byłoby w stanie rozjaśnić wszelkie ciemności. Owocem działania wielkich umysłów i wynalazców są wszechobecne dziś – także w przydomowych ogrodach – lampy elektryczne. Zanim jednak nowoczesna technika zawitała na nasze podwórza, musiało minąć wiele lat...

Lampy ogrodowe, rodzaje lamp – początki

Początki historii oświetlenia sięgają czasów prehistorycznych. Pierwsze światło powstawało w sposób naturalny, ze spontanicznych zapłonów ognia, utrzymywanych przez dokładanie doń materiałów łatwopalnych – głównie drewna. Z czasem opanowano umiejętność rozpalania ognia przy użyciu krzesiwa. Wtedy też zaczęły powstawać pierwsze żywiczne ,,lampy”, znane jako łuczywa, a następnie jako pochodnie. Te prymitywne narzędzia służyły do rozświetlania ciemności jeszcze w XIX wieku.

O wiele wcześniej, bo już ok. 5 tys. lat p.n.e., zaawansowane techniki oświetleniowe opanowali mieszkańcy cywilizacji starożytnych z Egiptu i Mezopotamii. Na szerszą skalę zaczęli oni używać lampek oliwnych. Do wyrobu knota używano mchu oraz różnych, łatwopalnych włókien roślinnych – np. lnu i sitowia. Knot umieszczano na powierzchni oleju, który wypełniał specjalny, eliptyczny zbiorniczek. Antyczne lampki cieszyły się popularnością przez wieki. Chętnie korzystali z nich również Grecy i Rzymianie.

Na terenach ubogich w oliwę lub tłuszcze roślinne, radzono sobie przy użyciu wosku pszczelego, bądź pochodzącego z łoju zwierzęcego. Urobiony w ten sposób knot podpalano. W ten sposób narodziła się świeca, którą po dziś dzień, w nieco zmienionej formie, stosujemy w naszych domach.

Pierwszy przełom

I poł. XVI w. to czas postępu w pracach nad techniką oświetleniową. Wówczas rozpoczęto eksperymenty nad udoskonalaniem lampy olejnej. Innowacja polegała na ulokowaniu zbiorniczka na paliwo powyżej płomienia, co prowadziło do równomierniejszego i bardziej efektywnego spalania. Następna modernizacja lampy to już 1784 r., kiedy wynaleziono palnik z knotem taśmowym, zwinięty w rurkę i umieszczony w obudowie, doprowadzającej powietrze do obu stron knota. Zmiany wpłynęły na wzmocnienie jakości oświetlenia. Powstałą w ten sposób lampę ochrzczono mianem ,,astralnej”.

Mimo rozwoju lamp olejowych, były one dalekie od doskonałości. Największą wadą był cień rzucany przez zbiorniczek lampy. Można go było zniwelować, przywieszając lampę do ściany. Z czasem wynaleziono też modele mechaniczne, które przezwyciężyły ten problem. Wówczas trwały już jednak pracę nad lepszymi źródłami oświetlenia.

Lampy gazowe

Próby zastosowania gazu na potrzeby oświetleniowe podjęto pod koniec XVIII w. w Anglii. Powstawał on w wyniku suchej destylacji węgla. Eksperymenty zakończyły się sukcesem i doprowadziły do rozwoju szeregu gazowni, działających na terenie całej Europy. W XIX w. lampy gazowe zawitały także na ziemiach polskich, gdzie w formie latarni rozświetlały najważniejsze miejskie ulice.

Pierwsze lampy gazowe wzniecały stosunkowo słaby płomień. Z czasem zaczęto stosować nieco bardziej zaawansowane techniki z użyciem ceramicznych palników, wypełnianych mieszaniną gazu świetlnego i powietrza. Część lamp gazowych spalała również gaz świetlny, wytwarzany przez nie same. Należały do nich m.in. lampy acetylenowe. Poza tym, do lamp gazowych zalicza się również lampy żarowe: spirytusowe, benzynowe czy naftowe – o ciekłym paliwie, rozpylanym i mieszanym z powietrzem.

Lampy elektryczne

Powstanie lampy elektrycznej to ucieleśnienie marzenia o stworzeniu pełnoprawnego, sztucznego źródła oświetlenia. Urządzenia tego typu powstawały już w poł. XIX w., sukcesywnie wypierając inne rodzaje lamp. Przy budowie pierwszej lampy elektrycznej wykorzystano zjawisko tzw. łuku elektrycznego, powstałego między elektrodami węglowymi. Były to technologie bardzo drogie, dlatego na ich zakup mogli pozwolić sobie tylko najzamożniejsi.

Z czasem lampy elektryczne ulegały jednak coraz większemu rozpowszechnieniu. Mało praktyczne elektrody węglowe (szybko się zużywały) zastąpiono żarówką, wynalezioną w 1879 r. przez Thomasa Edisona. Żarówkowe włókna węglowe wytrzymywały kilkadziesiąt godzin eksploatacji, co nadało lampom elektrycznym nowego, praktycznego znaczenia. W 1882 r. wybudowano pierwszą elektrownię w Nowym Jorku. Był to początek swoistej rewolucji.

W XX w. lampy elektryczne zaczęły masowo opanowywać wszystkie pomieszczenia i ulice. Dziś są to nowoczesne technologie o wysokich walorach użytkowych. Tym samym światło przestało być towarem luksusowym, a każdy z nas może pozwolić sobie na własne, klimatyczne oświetlenie – np. w postaci latarni, zdobiących podwórza czy ogrody. Rozwiązania tego typu są niezwykle modne i praktyczne. W poszukiwaniu ciekawych lamp ogrodowych pomocny okaże się internet. Znajdziemy tam wiele ofert renomowanych, polskich producentów – niekiedy działających w porozumieniu z szanowanymi markami zachodnimi. Za dobry przykład może służyć firma Casting K.S. Poland z Bydgoszczy, zajmująca się wytwarzaniem wysokiej klasy lamp ogrodowych, w oparciu o wysokie standardy i wymogi holenderskie. Ty nie musisz już rozpalać ognia. Bądź postępowy i rozświetl swoją posesję elegancką latarnią jeszcze dziś!