Transport ładunków ponadgabarytowych

Mianem ładunków ponadgabarytowych określa się takie ładunki, których transport drogą lądową wymaga użycia pojazdu o masie i wymiarach niemieszczących się w normach dopuszczających zasadniczo do poruszania się po drogach. Oznacza to, że na ich przewóz trzeba uzyskać specjalne pozwolenie. Od 2012 r. nie trzeba się o nie ubiegać za każdym razem, gdy planujemy transport ładunku wielkogabarytowego, wciąż należy jednak pamiętać o wielu rzeczach.

Transport nienormatywny bądź ponadnormatywny – jak nazywa się przewóz ładunków ponadgabarytowych – musi odbywać się z użyciem specjalistycznych pojazdów, których wielkość, nośność i cała konstrukcja dopasowane są do charakteru przewożonych towarów. Jak informuje przedstawiciel zajmującej się spedycją międzynarodową firmy OKMARIT, wyróżnia się wśród nich zasadniczo sześć grup.

Rodzaje ładunków ponadgabarytowych

Tzw. ładunki ponadgabarytowe zwykłe to z reguły stosunkowo nieduże maszyny i urządzenia przemysłowe, a także konstrukcje stalowe nieprzekraczające 25 ton. Fragmenty urządzeń dla przemysłu górniczego i energetycznego to ładunki specjalne. Ładunkami ciężkimi określa się te przeznaczone dla budownictwa i drogownictwa, a ciężkimi przestrzennymi – te szczególnie duże i masywne, czyli np. przęsła mostów, dźwigi i wieże. Ładunki ciężkie o masie skupionej to z kolei chociażby urządzenia energetyczne, których masa jest stosunkowo duża względem ich objętości. Szósta kategoria zawiera wyjątkowo długie ładunki dla budownictwa.

O czym trzeba pamiętać

We wniosku o pozwolenie na transport ładunków ponadgabarytowych należy zawrzeć  parametry pojazdu, który ma być w tym celu wykorzystany, termin planowanego przejazdu, a także propozycję trasy umożliwiającej bezpieczny przewóz towaru, czyli uwzględniającej faktyczny stan dróg. W niektórych przypadkach może okazać się konieczne transportowanie ładunków nocą, gdy potencjalne zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego jest istotnie mniejsze. W zależności od długości trasy przewozu towarów ustala się też stosowną opłatę. Jej wysokość wyznaczają zazwyczaj te same organy, które wydają pozwolenia. Te ostatnie z kolei dzielą się na siedem kategorii, z których dwie pierwsze dotyczą ładunków tzw. podzielnych, a reszta – niepodzielnych (przy czym określenie to potrafi niestety budzić niekiedy rozliczne wątpliwości). Warunkowane są one parametrami stosowanych do przewozu pojazdów, takimi jak wymiary, masa całkowita czy nacisk osi.

Kategorie zezwoleń

Zezwolenia w I kategorii są ważne przez rok lub pół roku, a wydaje je zarządca dróg, po których odbywa się transport. Zezwolenia II i III kategorii wydaje natomiast starosta odpowiedni ze względu na siedzibę podmiotu składającego wniosek lub ze względu na miejsce rozpoczęcia przewozu. Wydawanie zezwoleń IV, V, VI i VII kategorii leży już w gestii Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Zezwolenia te mogą obowiązywać przez 6, 12 lub 24 miesiące, z wyjątkiem kategorii VII, w przypadku której zezwolenie na przejazd jednokrotny wydawane jest na 14 dni, na wielokrotny zaś – na 30 dni. 30 dni może też trwać oczekiwanie na wydanie samego zezwolenia, jeśli do przewozu konieczne jest dostosowanie infrastruktury drogowej. Zazwyczaj zezwolenia (również dla pozostałych kategorii) uzyskuje się w ciągu maksymalnie 14 dni. Jeśli transport za zezwoleniem od kategorii V wzwyż musi odbyć się przez most albo wiadukt, dodatkowo należy pisemnie powiadomić o tym z siedmiodniowym wyprzedzeniem zarządcę owej drogi, który w ciągu czterech dni określa warunki tego transportu lub podaje przyczyny zakazu przejazdu.

Za granicą

Kiedy transport ładunków ponadgabarytowych obejmuje inne niż Polska kraje, wówczas trzeba uzyskać stosowne zezwolenia wydawane przez zajmujące się tym organy administracji publicznej każdego z państw na trasie przejazdu – a także przez naczelnika polskiego urzędu celnego. Na koniec warto zaznaczyć, że za ewentualny brak zezwolenia od 2012 r. odpowiedzialność ponosi nie tylko przewoźnik, ale również nadawca i załadowca, a czasami nawet spedytor.