Jakie systemy bezpieczeństwa dedykowane są dla górnictwa

W przemyśle wydobywczym mamy do czynienia z górnictwem podziemnym, odkrywkowym, skalnym oraz z wydobyciem ropy i gazu. Z nich największe zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników tyczą się górnictwa podziemnego, a szczególne niebezpieczne jest wydobywanie węgla kamiennego. Prócz zagrożeń związanych z ruchami górotworu występuje tutaj także niebezpieczeństwo wybuchu metanu lub pyłu węglowego.

Podstawowe systemy zabezpieczeń w podziemnym górnictwie węglowym

O  podstawowych i pomocniczych systemach bezpieczeństwa stosowanych w górnictwie opowiedzieli nam inżynierowie z firmy Emag – Serwis z Katowic. Górnik może w miarę bezpiecznie poruszać się i pracować pod ziemią jedynie wtedy, gdy zostaną spełnione dwa podstawowe warunki. Po pierwsze należy zabezpieczyć wszelkie chodniki i ściany wydobywcze w taki sposób, aby pracownik nie był narażony na uderzenia kawałkami skał odspajających się od stropów i ścian wyrobisk. Po drugie należy zapewnić  odpowiednią wentylację kopalni. W pierwszym przypadku zabezpiecza się wyrobiska różnego rodzaju obudowami. W chodnikach, wnękach i innego rodzaju przestrzeniach technicznych stosuje  się drewniane lub stalowe konstrukcje stawiane ręcznie. Z kolei na ścianach wydobywczych stosuje się tzw. samokroczące obudowy, które w miarę zbierania kombajnem kolejnych skrawów przesuwane są  przy pomocy napędów hydraulicznych w kierunku urabianej płaszczyzny. Natomiast zadaniem wentylacji jest dostarczenie górnikowi niezbędnego  do oddychania powietrza oraz usunięcie niebezpiecznych dla zdrowia i życia, samoistnie wydobywających się z górotworu gazów, głównie metanu, tlenku i dwutlenku węgla. W każdej kopalni podziemnej, nie tylko węglowej, działa cały skomplikowany system przewietrzania, składający się z szybów wentylacyjnych, stacji wentylatorowych, różnego rodzaju rurociągów oraz specjalnych tam kierujących ruchem wdychanego i wydychanego powietrza.

Systemu nadzoru i monitoringu

Właściwe obudowy oraz skuteczna wentylacja to, choć zasadnicza, tylko część zabezpieczeń stosowanych w górnictwie podziemnym. Skuteczna ochrona górników wymaga, aby w kopalniach nieustannie kontrolowane były ruchy górotworu oraz stan atmosfery we wszystkich czynnych wyrobiskach, a także praca maszyn i urządzeń technicznych. Realizacja tych zadań wymaga całodobowego monitoringu, realizowanego przy pomocy najróżnorodniejszych czujników i urządzeń pomiarowych, wśród których m.in. znajdujemy:

• Anemometry. Dokonują ciągłego pomiaru prędkości przepływu powietrza w chodnikach i korytarzach kopalnianych,
• Metanomierze. Ciągłe monitorowanie stężenia metanu w atmosferze kopalnianej.
• Czujniki DXX. Badanie zawartości gazów w powietrzu.
• Czujniki PS. Pomiary ciśnienia w napędach hydraulicznych, w miejscach zagrożonych wybuchem metanu.
• Pyłomierze. Głównie stosowane do monitorowania pyłu węglowego, niezwykle niebezpiecznego materiału, którego wybuch mógłby zniszczyć nawet całą kopalnię. Urządzenia te mogą być skalibrowane także do pomiarów innych pyłów.
• Cyfrowe rejestratory drgań Pantera. Aparat monitorujący i zapisujący drgania parasejsmiczne wywoływane robotami strzałowymi. To urządzenie może być używane nie tylko w kopalniach podziemnych.
• Wykrywanie i rejestrowanie ruchów górotworu.

Prócz różnych czujników systemy bezpieczeństwa dedykowane  dla górnictwa obejmują także różnego rodzaju zasilacze i urządzenia pomiarowo-sterujące do stosowania w strefach zagrożenia metanowego.