Metody zastosowania i rodzaje przyrządów mikrometrycznych

Mikrometry to przyrządy, używane w warsztatowej technice pomiarowej. Służą do mierzenia wymiarów geometrycznych przedmiotów wykonanych z materiałów twardych, a także wymiarów wewnętrznych, głównie średnic otworów. W jaki dokładnie sposób działa mikrometr i jakie jego typy możemy wyróżnić?

Podstawowe typy mikrometrów

Wyróżniamy mikrometry użytku ogólnego i szczególnego. Do pierwszej z tych grup zaliczamy mikrometry zewnętrzne (o powierzchniach pomiarowych płaskich i kulistych) oraz wewnętrzne (tzw. szczękowe i średnicówki). W drugiej z grup zawierają się przyrządy, służące pomiarowi określonych przedmiotów i elementów, takich jak druty, rury, gwinty czy koła zębate.

Wykonywanie pomiarów

Mikrometry wykonują precyzyjne pomiary z dokładnością do 0,01 mm (bądź do 0,001 mm, przy użyciu noniusza). Aby wymierzyć dany obiekt, zaciska się na nim bieguny kowadełka i wrzeciona. Służą do tego specjalne pokrętło i sprzęgiełko. Statyczna tuleja z podziałką wzdłużną ściśle współdziała z bębnem obrotowym z podziałką poprzeczną. Istota pracy mikrometru opiera się na zasadzie proporcjonalności przesunięcia liniowego śruby, obracającej się w nieruchomej nakrętce, do kąta obrotu. Zakresy pomiaru mikrometrów stopniuje się co 25 mm – informacja ta jest zwykle umieszczana na obudowie mikrometru. Istnieją również modele mikrometrów z czujnikiem oraz odczytem cyfrowym. Konkretne przykłady można znaleźć w katalogach ofertowych, np. tych prezentowanych przez Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego VENTURE Sp. z o.o. z Wrocławia – autoryzowanego dystrybutora wielu urządzeń mikrometrycznych.

Średnicówka mikrometryczna

Średnicówka mikrometryczna to specyficzne urządzenie, służące do wykonywania pomiarów wewnętrznych. Składa się z takich elementów, jak: tuleja, wrzeciono ze śrubą mikrometryczną, bęben, końcówka stała z trzpieniem pomiarowym oraz przedłużacz. Na wrzecionie zamontowany jest bęben z podziałką o zakresie pomiarowym 0,5 mm, dzięki czemu można uzyskać odczyt nawet do 0,01 mm (czyli tak, jak w standardowych mikrometrach). Istnieje też opcja zwiększenia zakresu pomiaru do ponad 500 mm. W tym celu stosujemy przedłużacz lub całe ich zestawy, wkręcane między tuleję a końcówkę stałą.

Głębokościomierz mikrometryczny

Głębokościomierz służy do mierzenia głębokości otworów. W procesie pomiaru kluczową rolę pełni tzw. stopa głębokościomierza, połączona z tuleją mikrometryczną, na której widnieje gwint prowadzący wrzeciono (wysuwa się je przy pomocy bębenka i sprzęgiełka – jak w zwykłym mikrometrze). Stopa głębokościomierza jest ustawiana jak najbliżej krawędzi mierzonego otworu oraz dociskana do tego stopnia, aby uniesienie jej ponad wykręcane wrzeciono nie było możliwe w momencie, gdy opiera się ono o dno otworu. W końcowej fazie wysuwania wrzeciona trzeba posiłkować się sprzęgiełkiem, aby nacisk pomiarowy wrzeciona na dno otworu był taki sam przy każdym pomiarze.