Rodzaje brązu - przegląd rozwiązań

Brąz to jeden z chętniej używanych materiałów, zarówno w odlewnictwie, jak i w obróbce plastycznej, głównie ze względu na swoje właściwości. Ten stop miedzi z cyną lub innymi materiałami, którego skład specyfikuje Polska Norma PN-xx/H-87050, ma bowiem wielorakie zastosowania, od wyrobów hutniczych, po wyroby plastyczne. Pora zatem poznać jego rodzaje.

Brąz jest stopem miedzi z cyną lub innym metalem, w którym zawartość miedzi wynosi między 80 a 90%. Dzięki swojemu składowi, materiał ten posiada bardzo dobre właściwości wytrzymałościowe i jest bardzo łatwo obrabialny. Poddaje się hartowaniu i posiada właściwości przeciwcierne. Ponadto jest odporny na wysoką temperaturę oraz korozję. Jakie zatem wyróżniamy rodzaje brązów?

Brązy cynowe

Tego typu brązy charakteryzują się szarą barwą. Zawierają od 1 do 9% cyny, mogą także zawierać cynk, ołów lub fosfor, jednak w dużo mniejszych proporcjach. Są trudno ścieralne i bardzo wytrzymałe, dlatego znajdują zastosowanie w produkcji armatury, elementów, przeznaczonych do pracy w środowisku morskim, a także wykorzystywane są na tuleje, panewki łożyskowe czy monety. Ponadto wytwarza się z nich śruby, giętkie węże, sprężyny, elementy, służące do kontroli i pomiaru, membrany, rurki oraz połączenia wtykowe.

Do brązów cynowych zaliczamy także brąz o symbolu CuSn12, nie ujęty w polskich normach. Jest to brąz o bardzo wysokiej zawartości cyny, wyjątkowo twardy i odporny na korozję. Wytrzymuje bardzo duże prędkości obrotowe, przez co stosowany jest w produkcji kół zębatych oraz ślimakowych, a także prętów, rur, wałek orz tulei. – dodaje przedstawiciel hurtowni metali P.W. Zielonka.

Z kolei brąz oznaczany symbolem CuSn7ZnPb doskonale sprawdza się w przemyśle narzędziowym i motoryzacji.

Brązy aluminiowe

Te brązy zawierają, oprócz cyny, od 4 do 11% aluminium oraz śladowe ilości żelaza, manganu lub nikielu. Bardzo wytrzymałe, stosowane są w przemyśle chemicznym oraz do produkcji części łożysk, śrub, wałów czy sit. Ze względu na swój skład, doskonale sprawdzają się jako materiał do produkcji elementów, pracujących w wodzie morskiej, a także elementów hydraulicznych.

Brązy specjalne

Do brązów specjalnych zaliczamy brązy berylowe, krzemowe oraz manganowe. Pierwszy rodzaj brązu z tej grupy, zawiera od 1,6 do 2,1 % berylu i chętnie używa się go w produkcji elementów żaroodpornych oraz narzędzi nieiskrzących. Brąz krzemowy z kolei, to materiał, w którego skład wchodzi do 3,5 % krzemu oraz do 1,5% manganu. Przemysł chemiczny oraz produkcja konstrukcji spawanych to jego główne zastosowania. Ostatni, czyli manganowy, zawiera aż do 13% manganu i stosuje się go przede wszystkim na oporniki wysokiej jakości.

Brązy odlewnicze

Osobną grupę brązów, obok tej do obróbki plastycznej, w skład której wchodzą brązy omówione powyżej, stanowią brązy odlewnicze. Stosuje się je do odlewania poszczególnych części oraz elementów przemysłowych, a także do odlewania pomników. Charakteryzują się one między innymi odpornością na działanie niektórych kwasów. Najchętniej wykorzystuje się je w produkcji elementów dla przemysłu komunikacyjnego, okrętowego, lotniczego oraz chemicznego.