Na czym polega dermatoskopia?

Dermatoskopia – nazywana niekiedy fachowo mikroskopią epiluminescencyjną – to jedno z podstawowych badań przeprowadzanych w dermatologii i jedno z najskuteczniejszych, jeśli chodzi o nieinwazyjną diagnostykę czerniaka. Wykrywalność tego złośliwego nowotworu skóry dzięki rozpowszechnieniu się dermatoskopii zwiększyła się z 58 do 76 proc. Czym jednak charakteryzuje się sama procedura?

Istotą dermatoskopii jest możliwość obejrzenia skóry w 10-, a nawet 15-krotnym powiększeniu. Umożliwia to niewielkie, poręczne, przypominające specjalistyczną lupę urządzenie zwane dermatoskopem. Wyposażone jest ono dodatkowo w źródło światła, które pozwala zaobserwować struktury znajdujące się w obrębie nie tylko naskórka, ale także skóry właściwej.

Możliwości

Badaniu dermatoskopowemu poddawane są przede wszystkim zmiany skórne, co do których zachodzi podejrzenie, że mogą przybrać charakter złośliwy. Skuteczność diagnozy w dużej mierze zależy od doświadczenia posługującego się dermatoskopem lekarza. Podczas badania analizuje on m.in.: asymetrię znamienia, jego zabarwienie i kontur, a także czynniki nieuchwytne makroskopowo, czyli „gołym okiem”, takie jak np. nieprawidłowe unaczynienie.

Zastosowanie

Dermatoskopia, przeprowadzana choćby przez specjalistów z NZOZ Euro-Klinika w Siemianowicach Śląskich, pozwala diagnozować nie tylko szybko dającego przerzuty, a więc szczególnie niebezpiecznego czerniaka, ale też m.in.:

• czerniaka młodzieńczego (Reed),
• raka podstawnokomórkowego skóry,
• naczyniaki i nabłoniaki,
• brodawki łojotokowe,
• zmiany krwotoczne,
• świerzb,
• znamiona błękitne i barwnikowe dysplastyczne.

Badanie wykorzystywane jest ponadto do oceny stanu trzonu włosa czy łożyska naczyniowego wału paznokciowego w kolagenozach (będących domeną raczej reumatologii niż dermatologii).

Przebieg

Dermatoskopia nie wymaga ze strony pacjenta żadnych szczególnych przygotowań. Nie wiąże się też z jakimikolwiek powikłaniami, a poddać się jej mogą osoby w każdym wieku, w tym kobiety w ciąży i dzieci. Polega bowiem po prostu na obejrzeniu przez lekarza pod dermatoskopem wybranego obszaru skóry. Czasem smaruje się ją wcześniej tzw. płynem immersyjnym, który poprawia widoczność obserwowanych tkanek dzięki ograniczeniu zjawiska rozpraszania i odbijania światła.

Wskazania

W trakcie trwającego kilka-kilkanaście minut badania specjalista może zadawać dodatkowe pytania, np. o to, kiedy dana zmiana się pojawiła, jak zmieniała się w czasie, albo czy w rodzinie pacjenta występowały nowotwory skóry. U osób genetycznie obciążonych ryzykiem wystąpienia czerniaka dermatoskopię należy wykonywać co 3-6 miesięcy.  W pozostałych przypadkach wystarczy się jej poddawać profilaktycznie średnio raz do roku, zwłaszcza jeżeli:

• mamy ponad 40 znamion na całym ciele,
• często się opalamy (również w solarium),
• mamy jasną cerę (łatwo ulegającą słonecznym poparzeniom), niebieskie oczy i blond albo rude włosy.

Na dermatoskopię trzeba się zgłosić natomiast tak szybko, jak tylko to możliwe, gdy zauważymy, że co najmniej jedno znamię:

• szybko rośnie,
• zmienia zabarwienie,
• ma nieregularne brzegi tudzież niewyraźny kontur,
• boli, swędzi, łuszczy się, krwawi lub gdy sączy się z niego płyn inny niż krew.

Jeśli bowiem w trakcie badania dermatoskopowego okaże się, że do czynienia mamy z nowotworem, szybkie wycięcie zmiany wraz z marginesem zdrowej tkanki może nam uratować życie.