Charakterystyka zaworów kulowych kołnierzowych

Może zdziwi wielu czytających ten tekst fakt, że zawór kulowy to stosunkowo młody wynalazek, co zważywszy na prostotę jego budowy, jest rzeczywiście zdumiewające. Często jednak tak bywa, że najprostsze rozwiązania najtrudniej jest dostrzec. Faktem jest, że prototyp zaworu kulowego został opatentowany dopiero w roku 1957, a jeszcze wiele następnych lat zajęło jego udoskonalanie i modernizowanie. Dzisiaj bezapelacyjnie królują one na większości naszych rurociągów. Jedną z ich odmian jest kulowy zawór kołnierzowy.

Zawory kulowe – praktyczne, lecz nie jedyne

Nie chcemy by, na podstawie tego, co napisaliśmy wyżej, niektórzy nasi czytelnicy nabrali błędnego przekonania, że zawory kulowe całkowicie wyparły inne typy zaworów. Owszem w funkcji otwórz/zamknij, ze względu na swą prostotę, to zawory najwygodniejsze i najpraktyczniejsze. Są one powszechnie stosowane nie tylko w gospodarce komunalnej czy, ogólniej mówiąc, w mieszkalnictwie i budownictwie, lecz także w wielu gałęziach przemysłu. Zawory te charakteryzują się bardzo dużą szczelnością i skutecznie odcinają nie tylko użytkową wodę zimną, lecz i ciepłą, gorącą wodę w instalacjach centralnego ogrzewania, a także gaz ziemny płynący w naszych domowych instalacjach albo różne inne gazy, ropę naftową, benzynę czy inne ciecze i paliwa w instalacjach i urządzeniach przemysłowych. Ciągle jednak wszędzie tam, gdzie należy regulować ilości przepływającego przez rurociągi medium, nadal z powodzeniem stosowane są zawory iglicowe, grzybkowe i tłoczkowe.

Rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje zaworów kulowych: proste typu S i kątowe typu A. Są to  produkty standardowe, a ich parametry określane są u nas normą PN-EN 13828. Ich szczególną odmianą są zawory kulowe kołnierzowe, o których, zgodnie z tematem naszego artykułu napiszemy teraz nieco więcej, posiłkując się przy tym wiedzą, którą na ten temat, podzielili się z nami specjaliści z firmy KLIMOS z Białegostoku.

Istotne cechy kulowego zaworu kołnierzowego

W uregulowaniach opisanych wskazaną wyżej normą określono między innymi podstawowe wymagania dotyczące składu materiałów i budowy konstrukcyjnej zaworów kulowych, ich hydrauliczne, mechaniczne i akustyczne właściwości, metodykę przeprowadzania badań kontrolnych oraz zasady ich oznaczania. Niewątpliwie jedną z ważniejszych regulacji, jest określenie sposobu podłączania tych zaworów poprzez zdefiniowanie rodzajów ich końcówek. Oto owe końcówki:

• z gwintem wewnętrznym w korpusie,
• z gwintem zewnętrznym na korpusie,
• z gwintem zewnętrznym na korpusie z płaskim ścięciem,
• z gwintem zewnętrznym na korpusie z występem,
• z końcówką zaciskową do przewodu miedzianego,
• z przyłączem kołnierzowym.

Jedyną cechą konstrukcyjną wyróżniającą kulowe zawory kołnierzowe, spośród innych zaworów są ich przyłącza. Można je sobie wyobrazić jako płaskie pierścienie przytwierdzono na obwodzie zaworu prostopadle do jego podłużnej osi i z dwóch jego stron. W pierścieniach tych nawiercone są otwory. Jeśli taki sam kołnierz znajduje się na końcówce rury, to można z nią łatwo połączyć zawór poprzez skręcenie obu kołnierzy śrubami.

Kulowe zawory kołnierzowe stosuje się na ogół na rurociągach o największych średnicach, a więc tam, gdzie mamy do czynienia z dużymi siłami rozrywającymi i gdzie inne zawory nie gwarantowałyby odpowiedniej szczelności.