Co to jest transakcja WNT i jak ją rozliczyć?

Wielu przedsiębiorców prowadzi interesy na terenie Unii Europejskiej. Kupując określone towary, realizują transakcje WNT, czyli Wewnątrzwspólnotowe Nabycie Towarów. Przy tego typu operacjach obowiązek naliczania VAT-u należnego leży po stronie kupującego. Czy w takim razie nabywca ma prawo do odliczenia VAT? Jak poprawnie rozliczyć transakcję WNT? W artykule odpowiadamy na te i wiele innych pytań związanych z transakcjami WNT.

Przed przystąpieniem do omawiania szczegółów rozliczenia transakcji WNT, warto przypomnieć definicję wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. 

Czym jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?

Intuicja dobrze nam podpowiada, że transakcje WNT dotyczą nabywania towarów od podmiotów prowadzących działalność na terenie Unii Europejskiej. Jak interpretuje to ustawodawca, przypomina specjalista reprezentujący biura księgowe PG Partner Gospodarczy w Gdańsku, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Szczecinie:

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w świetle Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Art. 9. 1., definiowane jest jako „nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz”. Oznacza to, że nie wystarczy, aby stronami transakcji kupna-sprzedaży byli podatnicy UE pochodzący z różnych państw. Można sobie wyobrazić sytuację, w której polski przedsiębiorca nabywa towar od niemieckiego kontrahenta, który dysponuje magazynem na terenie Polski. W efekcie transport odbywa się na terenie jednego kraju, bez przekraczania granicy, a co za tym idzie nie mamy do czynienia z transakcją WNT. Gdyby ci sami kontrahenci dokonali identycznej transakcji, ale z dostawą z Niemiec do Polski, zostałyby spełnione wszystkie warunki, aby taki zakup nazwać transakcją WNT.

Zgodnie z cytowaną Ustawą, w przypadku WNT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, ale nie później niż piętnastego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa towaru. Ważnym wyjątkiem od tej zasady są transakcje WNT dotyczące zakupu pojazdów. Taką transakcję kwalifikuje się jako nabycie nowych środków transportu. W przypadku nabycia środków transportu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania pojazdu, ale nie później niż w dniu wystawienia faktury.

Kwota podatku VAT naliczonego jest równa kwocie VAT należnego 

W przypadku transakcji WNT, zgodnie z zapisami Art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c Ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego. Prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego następuje pod dwoma warunkami, opisanymi w Art. 86 ust. 10 b pkt 2:

• podatnik otrzyma fakturę dokumentującą wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy,
• podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Zgodnie z przepisami naliczenie i odliczenie VAT powinno mieć miejsce nie później niż do 15. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu dostawy. Jeżeli w przeciągu następnych 3 miesięcy nabywca nie otrzyma faktury, to będzie obowiązany do pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w deklaracji VAT za okres, w którym przypadł ostatni dzień trzeciego miesiąca. Po otrzymaniu faktury na towar będący przedmiotem WNT, nabywca może powiększyć kwotę podatku naliczonego w deklaracji VAT składaną za okres, w którym otrzymał fakturę. Właściwe rozliczenie jest niezwykle ważne ze względu na poprawną obsługę JPK. Kwestia jest tym poważniejsza, że to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek pilnowania i uwzględniania w deklaracjach VAT terminu wystawienia i dostarczenia faktur oraz terminu dostawy towaru.

Przy transakcjach WNT niezwykle przydatne jest korzystanie z elektronicznych faktur VAT. Pozwalają one znacznie przyspieszyć obieg dokumentów i dzięki temu zredukować ryzyko przekroczenia ustawowych terminów rozliczenia podatków.

Sprawdź, czy jesteś czynnym podatnikiem VAT-UE

Na zakończenie kilka słów o sprawie oczywistej, ale wartej przypomnienia: aby rozliczać VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, trzeba być czynnym podatnikiem VAT-UE. Rejestracji na liście czynnych podatników można dokonać osobiście w urzędzie skarbowym, listownie (poczta tradycyjna) lub przy użyciu formularza na stronie biznes.gov.pl. Rejestracja jest potrzebna do przeprowadzania wszelkich transakcji z kontrahentami w UE. Jest to niezbędne nawet wtedy, gdy przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia VAT z uwagi na niskie obroty (do 200 tys. zł rocznie), ale wartość transakcji WNT przekroczyła kwotę 50 tys. w danym roku podatkowym lub przedsiębiorca chce świadczyć wewnątrzwspólnotowo usługi, dla których miejscem rozliczenia podatku jest kraj nabywcy. 

Zawsze przed wykonaniem jakiejkolwiek transakcji warto sprawdzić, czy figurujemy w rejestrze czynnych podatników VAT-UE, ponieważ rejestracja nie oznacza, że otrzymujemy na stałe status czynnego podatnika VAT. Możemy zostać z niej wykreślony np. na skutek nieskładania przez 6 miesięcy bądź 2 kwartały (zależnie od sposobu rozliczania się) JPK_V7M/7K.