Co warto wiedzieć o wymianie rozrządu?

Odpowiedź na zadane w temacie artykułu pytanie warto zacząć od definicji podstawowej i określenia, czym jest rozrząd w spalinowym silniku tłokowym. To układ składający się z zaworów cylindra oraz elementów sterujących ich ruchem. Jak większość podzespołów pojazdów wymaga on właściwej dbałości i serwisowania. Dlatego każdy kierowca powinien zapoznać się z zasadami obsługi i wymiany rozrządu.

Rozrząd odpowiedzialny jest za napełnianie cylindra mieszanką i usuwanie gazów spalinowych. Najczęściej w jednym cylindrze osadzone są dwa lub cztery zawory (w niektórych konstrukcjach można spotkać trzy, a nawet pięć zaworów). Ich praca sterowana jest poprzez krzywki znajdujące się na wale, zwanym wałkiem rozrządu. Krzywki wałka rozrządu odpowiedzialne są za zmianę ruchu obrotowego na posuwisty. Oddziałują one na popychacze, które sterują otwieraniem i zamykaniem każdego z zaworu.

Jak działa mechanizm rozrządu?

Obroty walka rozrządu muszę być precyzyjnie zsynchronizowane z obrotami wału korbowego silnika. Zawory, zarówno ssące, jak i wydechowe, muszą otwierać się i zamykać w odpowiednich fazach. Za pracę rozrządu odpowiada zespół przekładni zwany napędem rozrządu. Może on być napędzany poprzez pasek zębaty lub łańcuch rozrządu. Bardzo istotną kwestią jest właściwa regulacja rozrządu, która musi uwzględnić kąty wyprzedzenia i opóźnienia otwarcia oraz zamknięcia zaworu. Wartość kątów wyprzedzenia i opóźnienia decyduje o momencie zamknięcia i otwarcia zaworu podczas poszczególnych cykli pracy silnika.

Jakie mogą być problemy z pracą rozrządu i konsekwencje jego awarii?

Rozrząd jest mechanizmem złożonym i poddawanym ciężkim obciążeniom eksploatacyjnym. Wymaga szczególnej uwagi, zwłaszcza ze względu na konsekwencje, jakie powoduje jego uszkodzenie.

„Zerwanie paska zębatego lub przeskoczenie łańcucha rozrządu – wyjaśnia specjalista w dziedzinie mechaniki samochodowej z Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów Juro Trans - może spowodować ogromne spustoszenie w układzie zaworów silnika. Rozrząd pracuje bardzo intensywnie i narażony jest na duże obciążenia mechaniczne. Po pewnym czasie jego elementy zużywają się, co może doprowadzić do poważnej awarii silnika. Jego naprawa może być czasochłonna i wyjątkowo kosztowna dla właściciela pojazdu. Zalecam więc przede wszystkim kontrolę terminów wymiany rozrządu. Jest to podstawowe działanie w ramach serwisu i konserwacji rozrządu w samochodach spalinowych”

Okres bezawaryjnej pracy rozrządu dokładnie określa producent pojazdu i zawsze podaje on dwa parametry. Przebieg i czas, po którym należy dokonać wymiany rozrządu. Przykładowo zalecana jest wymiana rozrządu po przejechaniu przez pojazd 150 tysięcy kilometrów, ale nie później niż po 5 latach od wyprodukowania auta lub od poprzedniej wymiany. Jeśli dotrzymywane zostaną terminy zalecane przez producenta, kierowca może mieć gwarancję niezawodności działania tego układu. Warto również wiedzieć, że za awarię rozrządu nie zawsze odpowiada pasek zębaty, ale również inne elementy takie, jak wyeksploatowana pompa wodna albo zużyte napinacze i rolki. Wszystkie te części mogą wpływać na pracę mechanizmu rozrządu. Warto więc kontrolować ich działanie i w razie potrzeby wymienić na nowe.

Na koniec należy przestrzec przed niekompetentnymi mechanikami, którzy mogą przeprowadzić wymianę rozrządu niezgodnie z zaleceniami producenta i doprowadzić do awarii samochodu. Dlatego powinno się korzystać z usług renomowanych, sprawdzonych warsztatów samochodowych.