Jakie urządzenia dźwignicowe podlegają dozorowi technicznemu?

Wszystkie urządzenia, których eksploatacja wiąże się z ryzykiem zagrożenia zdrowia, życia, mienia lub środowiska, muszą być kontrolowane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT). Wyjątku w tym zakresie nie stanowią również dźwignice – w zależności od rodzaju urządzenia konieczne jest poddanie go dozorowi pełnemu, ograniczonemu bądź uproszczonemu.

Przepisy związane z dozorem technicznym dźwignic

Zarówno polskie, jak i europejskie regulacje prawne definiują wykaz warunków, które muszą zostać spełnione na etapie projektowania i produkowania urządzeń dźwignicowych, by uznać je za bezpieczne i dopuścić do użytku. Jednak w trakcie eksploatacji także może dojść do niekorzystnej zmiany parametrów technicznych, a najważniejsze przyczyny takiej sytuacji to m.in.:

• wykorzystywanie maszyny niezgodnie z celem przeznaczenia;
• nieprawidłowo wykonany serwis;
• powierzenie obsługi niedoświadczonemu pracownikowi;
• mechaniczne zużycie elementów.

Kontrolowaniem stanu dźwignic w fazie ich stosowania zajmuje się Urząd Dozoru Technicznego. Jednostka ta przeprowadza swoje działania głównie w oparciu zasady określone w dwóch aktach: Ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym oraz Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. Właśnie w tych dokumentach prawodawca określił zasady przeprowadzania badań dźwignic.

Rodzaje dźwignic podlegające dozorowi technicznemu

O dźwignice podlegające pod UDT zapytaliśmy eksperta z Tor Industries, międzynarodowego producenta z sektora dźwignicowego:

Dozorem technicznym jest objętych około 20 rodzajów urządzeń dźwignicowych wykorzystywanych w różnych branżach – nie tylko w przemyśle, ale też np. niektórych obszarach infrastruktury (windy przeznaczone dla osób niepełnosprawnych, wyciągi turystyczne i sportowe do transportowania osób). Lecz nie wszystkie maszyny wymagają dozoru pełnego. Na przykład w przypadku suwnic i wciągników kluczowe znaczenie mają kryteria takie jak udźwig oraz rodzaj napędu i ładunku. Jeśli wciągnik ma udźwig do 1000 kg i został wyposażony w napęd elektryczny jednofazowy, obowiązującą formą dozoru jest model uproszczony. Jednak każdy specjalistyczny wciągnik z napędem mechanicznym wymaga już dozoru pełnego.

Dźwignice często stosowane w przemyśle i podlegające dozorowi technicznemu – oprócz wspomnianych przez eksperta wciągarek i suwnic – to także m.in.:

• żurawie;
• podesty ruchome;
• wózki jezdniowe podnośnikowe;
• urządzenia wykorzystywane przy pracach przeładunkowo-załadowczych;
• dźwigi do transportu ciężkich ładunków.

Wykaz wszystkich dźwignic wraz ze szczegółowym opisem parametrów technicznych, od których w dużej mierze zależy forma kontroli, został opublikowany przez UDT. Przepisy dotyczące dozoru technicznego są rozległe i drobiazgowe, dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z ich prawidłową realizacją najlepiej zasięgnąć porady bezpośrednio w urzędzie. Trzeba pamiętać, że dopełnienie formalności w UDT jest bardzo ważne – osoby, które tego nie dopilnują, muszą liczyć się nie tylko z karą grzywny, ale nawet ograniczenia wolności.