Na czym polegają problemy ze szczeliną odbytu i jak im przeciwdziałać?

Szczelina odbytu to stosunkowo często występujące schorzenie końcowego odcinka przewodu pokarmowego powodujące ból i krwawienie. Na szczęście leczy się ją z powodzeniem, wykorzystując zalecone przez lekarza specjalistę metody. Ważne jednak, by nie odkładać wizyty w gabinecie lekarskim, ponieważ nieleczona rana odbytu może powodować poważne powikłania. Po czym rozpoznać tę chorobę i kiedy udać się do lekarza?

Czym jest szczelina odbytu?

Szczelina odbytu, fachowo zwana fissura ani, to podłużne, wąskie pęknięcie błony śluzowej tego odcinka. Zazwyczaj znajduje się od strony kości ogonowej. Szczeliny dzieli się na ostre i przewlekłe. Te pierwsze to nagłe, świeże pęknięcia, zazwyczaj niewielkie. Natomiast przewlekłe szczeliny rozwijają się przez wiele dni, skutkując owrzodzeniem i powstaniem tak zwanego guzka wartowniczego (zgrubiałego kawałka skóry) i brodawek okołoodbytniczych (wartowniczych).

Szczelina odbytu wiąże się z nadmiernym napięciem zwieracza wewnętrznego odbytu, który kurczy się odruchowo wskutek podrażnienia błony śluzowej. W efekcie dochodzi do zaburzeń ukrwienia kanału odbytu, prowadzących do powstania owrzodzeń i mikroropni. Fissura ani nie wolno więc lekceważyć – najlepiej jak najszybciej zdiagnozować ją w poradni proktologicznej.

Przyczyny i objawy rany odbytu

Pęknięcie odbytu powstaje wskutek niedostatecznego rozciągnięcia się śluzówki między innymi podczas wydalania zbyt twardego stolca, porodu, seksu analnego, zabiegu chirurgicznego. Powstawaniu szczelin sprzyjają przedłużające się biegunki, długotrwałe zatwardzenia, stany zapalne w tej okolicy, zaawansowana ciąża, a także schorzenia takie jak przewlekłe wrzodziejące zapalenie jelit czy choroba Leśniowskiego-Krohna.

Objawy fissura ani są charakterystyczne. Do najczęstszych dolegliwości należą:

• silny ból w okolicy odbytu pojawiający się podczas defekacji i trwający nawet kilka godzin;
• krwawienie podczas wypróżniania;
• ropa ze śluzem występująca w kale;
• pieczenie i świąd odbytu;
• skurcze zwieracza odbytu utrudniające defekację;
• mocne parcie na stolec.

Diagnostyka i leczenie szczeliny odbytu

W razie wystąpienia powyższych objawów należy udać się do lekarza proktologa, który przeprowadzi badanie fizykalne i ewentualne badanie endoskopowe. Ważne jest wykluczenie innych schorzeń o podobnych objawach i ustalenie sposobu leczenia.

W zdecydowanej większości przypadków wystarcza leczenie zachowawcze, polegające na stosowaniu leków zwalczających stan zapalny oraz zmniejszających napięcie zwieracza i przyspieszających gojenie się rany. Czasem konieczne jest wstrzyknięcie toksyny botulinowej, czyli botoksu – tłumaczy specjalista z Centrum Medycyny Specjalistycznej On-Clinic w Chorzowie.

Ulgę przynoszą również nasiadówki w ciepłej wodzie z dodatkiem mydła i stosowanie specjalnych maści. Po kilku tygodniach stan odbytu należy ponownie skonsultować z lekarzem. Gdyby leczenie nie dało zadowalających rezultatów (co zdarza się rzadko), może on zlecić zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu zwieracza bądź wycięciu szczeliny.

Zapobieganie powstawaniu fissura ani

By uniknąć powstania lub nawrotów szczeliny odbytu należy stosować odpowiednią dietę bogatą przede wszystkim w błonnik i wypijać duże ilości płynów. Chodzi o to, by nie doprowadzać do zaparć i wypróżniać się regularnie. Ponadto należy unikać zbyt mocnego i nagłego parcia na stolec, a także bezwzględnie dbać o higienę okolic krocza.