Rodzaje kół zębatych

Koła zębate stanowią część mechanizmu lub maszyny, której podstawowym zadaniem jest przenoszenie ruchu bez poślizgu. Do tego celu koła zębate wykorzystują specjalne zęby umieszczone na obwodach dwóch pracujących wspólnie kół zębatych. Z kolei para kół zębatych lub ich większa liczba tworzy mechanizm nazywany przekładnią zębatą. Jakie rodzaje kół zębatych wyróżniamy?

Klasyfikacja kół zębatych – koła zębate walcowe

Koła zębate to jedne z najczęściej wykorzystywanych elementów w maszynach i urządzeniach wszelkiej maści. Stosowane są one do zmiany momentu obrotowego, prędkości kątowej oraz przeniesienia momentu obrotowego na oś wału obrotowego, który umieszczony jest pod kątem 90 stopni w stosunku do osi obrotu wału napędowego. Koło zębate zbudowane jest zasadniczo z wieńca zębatego oraz części, które łączą wieniec z wałem albo z piastą. Wyróżniamy kilka rodzajów kół zębatych. W zależności od kształtu wieńca koła dzielimy na koła walcowe oraz koła stożkowe. Koła zębate walcowe i koła stożkowe mogą mieć zęby umieszczone zarówno od strony zewnętrznej, jak i od wewnątrz. W skład kół zębatych walcowych wchodzą koła o prostych zębach, o zębach skośnych, o zębach daszkowych oraz koła o zębach łukowych. Podział taki wynika z różnego kształtu zębów obecnych w kole. Koła zębate o zębach prostych i skośnych są z reguły cieńsze od kół zębatych o zębach daszkowych i łukowych. Te dwa ostatnie rodzaje kół zębatych mają bowiem najgrubszą konstrukcję ze wszystkich rodzajów kół. Te rodzaje kół zębatych można znaleźć w ofertach firm zajmujących się maszynami górniczymi, np. Patentus.

Rodzaje kół zębatych – koła zębate stożkowe

Drugim rodzajem kół zębatych są wspomniane wyżej koła zębate stożkowe. Te koła z kolei dzielimy podobnie jak w przypadku kół walcowych, na koła zębate o zębach prostych, koła zębate o zębach skośnych oraz koła zębate o zębach łukowych. W tej kategorii nie ma natomiast kół stożkowych o zębach skośnych. Wszystkie rodzaje kół zębatych z rodzaju kół skośnych posiadają grubszą i charakterystyczną konstrukcję w kształcie stożka, od której wzięła się ich nazwa. Koła zębate mogą się także dzielić w zależności od zarysu ich zęba. Wyróżniamy wtedy koła zębate typu epicykloidalnego oraz ewolwentowego. Koła zębate epocykloidealne wykorzystywane są najczęściej w małych kołach zębatych, które służą do konstrukcji mechanizmów precyzyjnych. Ten rodzaj kół zębatych znajdziemy więc np. w zegarkach naręcznych i naściennych. Koła zębate o zarysie kół ewolwentowym spotykane są z kolei najczęściej w mechanizmach przekładni zębatych. Używa się więc ich np. w pojazdach, w obrabiarkach i maszynach górniczych.