Tektura. Charakterystyka i przeznaczenie.

Mamy ją w rękach niemal codziennie. Spotykamy się z nią, odbierając zamówione paczki lub pakując towar do wysyłki. O czym mowa? Oczywiście chodzi o tekturę. Czym zatem jest tektura?

Aby wyjaśnić, czym jest tektura należy najpierw sprecyzować czym tak naprawdę jest papier. Papierem nazywamy materiał w postaci arkusza lub wstęgi, uformowany z ułożonych na sicie i połączonych ze sobą w zwartą masę (spilśnionych) włókien, głównie celulozowych. Spośród licznych rodzajów papieru, typ odznaczający się względnie wysoką sztywnością określany jest mianem tektury. Generalnie przyjęto, iż materiały o gramaturze poniżej 225 [g/m2] określa się jako papier, zaś materiały o gramaturze 225 [g/m2] lub wyższej, jako tekturę. Nie jest to jednak sztywne kryterium podziału tych dwóch materiałów, gdyż papier od tektury odróżnia się przede wszystkim na podstawie właściwości, a w niektórych przypadkach także zastosowania. Zdarza się, że wiele materiałów o gramaturze niższej niż 225 [g/m2] (np. papier na pudełka składane) określa się jako tekturę, a wiele materiałów o gramaturze powyżej 225 g/m2 (np. niektóre rodzaje bibuły chłonnej, papiery rysunkowe) określa się jako papier.

Rodzaje tektury i ich przeznaczenie

Obecnie na rynku produkowanych jest wiele rodzajów tektury. Najczęściej spotykanym materiałem w przemyśle opakowaniowym jest tektura falista, składająca się z ułożonych na przemian oraz sklejonych ze sobą warstw płaskich i pofalowanych. W zależności od ilości warstw wyróżnia się tektury faliste dwu-, trzy-, cztero-, pięcio- i siedmiowarstwowe. Tektura falista  jest wysoce cenionym materiałem opakowaniowym ze względu na swoją lekkość, uniwersalność i ekologiczność.

Drugim rodzajem pod kątem popularności jest tektura lita, składająca się z pojedynczej warstwy masy papierniczej. Pocięte na odpowiednie szerokości zwoje tektury litej, tzw. bobiny znalazły szerokie zastosowanie w produkcji tulei papierowych, wykorzystywanych w przemyśle papierniczym, włókienniczym,  poligraficznym i opakowaniowym. Z tego względu tektura ta często określana jest mianem tektury tulejowej, nie mniej jednak jej zastosowanie nie ogranicza się wyłącznie do produkcji tulei, gdyż równie dobrze sprawdza się podczas produkcji kątowników, U-profili i innych akcesoriów stosowanych głównie jako zabezpieczenia transportowe. Poprzez sklejenie dwóch lub większej ilości tektur litych (uprzednio wysuszonych) uzyskuje się arkusze tektury sklejanej, charakteryzujące się wysoką sztywnością i wytrzymałością. Cechy te sprawiły, że ten rodzaj tektury znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle meblarskim, z powodzeniem zastępując płyty pilśniowe stosowane w produkcji mebli tapicerowanych, krzeseł czy meblościanek.

W zależności od przeznaczenia tektura musi odznaczać się odpowiednimi właściwościami, określanymi za pomocą mierzalnych wartości wybranych parametrów.

• Gramatura – to podstawowy parametr określający masę jednego metra kwadratowego materiału (w tym przypadku tektury), wyrażony za pomocą jednostki [g/m2]. W przypadku produkcji tulei, kątowników  czy podkładek tekturowych największe zastosowanie mają tektury o gramaturach od 160 [g/m2]  do 800 [g/m2].   Tektura sklejana charakteryzuje się z kolei  wartościami gramatur z zakresu 1000 [g/m2] – 2450 [g/m2].

• Zawartość wilgoci – innymi słowy to zawartość wody w gotowym produkcie, obliczana jest na podstawie pomiaru masy gotowego produktu przed i po jego całkowitym wysuszeniu, wyrażona za pomocą procentów. Zawartość wilgoci jest bardzo ważnym parametrem, gdyż w zależności od zastosowanej technologii dalszego przetwórstwa tektury może mieć istotny wpływ na proces jej sklejania, a także na parametry wytrzymałościowe. Dla wyrobów z zakresu gramatur 240 [g/m2]-600 [g/m2] zakres zawartości wilgoci waha się w granicach 4,5%-7,5%. W przypadku wyższych gramatur, zwłaszcza w przypadku tektur sklejanych wartości te są wyższe i mogą sięgać nawet 10%.  

• Scott Bond –parametr określający siłę wiązania pomiędzy włóknami tektury występującą w kierunku „Z” trójwymiarowego układu współrzędnych, co generalnie sprowadza się do tego, że im wyższa wartość tego parametru (wyrażana w [J/m2]) tym trudniej jest rozwarstwić tekturę.

• Wytrzymałość na rozciąganie – to nic innego jak wartość maksymalna siły rozciągającej, jaka musi zadziałać na jednostkę szerokości tektury, aby doszło do jej zerwania się, wyrażana w jednostkach [kN/m]. Podobnie jak w przypadku parametru Scott Bond, im wyższa jej wartość, tym wytrzymalsza tektura i mniejsze prawdopodobieństwo, że bobina zerwie się podczas jej maszynowego rozwijania.

• Absorpcja wody – oznaczana metodą Cobb60. Parametr obliczany na podstawie oznaczenia masy wody pochłoniętej przez jednostkę powierzchni tektury w określonych w metodzie warunkach, wyrażany za pomocą jednostki [g/m2]. Na wartość tego parametru wpływa ilość kleju dodanego do masy papierniczej w trakcie produkcji, którego dodatek powoduje swego rodzaju wzmocnienie tektury wpływając na zmniejszenie przesiąkania cieczy pomiędzy jej włóknami. Im większa zawartość kleju w masie papierniczej, tym mniejsza chłonność tektury. W takich przypadkach tekturę określa się mianem „mocno zaklejonej”, a wartość parametru Cobb60 wynosi ok. 30 [g/m2]. Tektury „słabo zaklejone” charakteryzują się wyższą wartością parametru Cobb60. Parametr ten może wówczas przyjmować wartości z proponowanych zakresów 40– 80 [g/m2] , 80– 150 [g/m2] , 150– 220 [g/m2] a nawet >200 [g/m2]. W ostatnim przypadku zaklejenie jest znikome i tektura będzie stosunkowo szybko chłonąć wodę, co ma znaczenie np. w przypadku technologii gdzie stosowane są kleje wodne czy barwniki. Dobranie właściwego zakresu zaklejenia tektury będzie pozytywnie owocowało podczas dalszego jej przetwarzania.

Oprócz wyżej wymienionych właściwości, w zależności od stosowanej technologii warto zwrócić uwagę na takie elementy jak grubość, wymiary arkuszy tektury (format), szerokości bobin lub wstęgi, średnice zwojów czy nawet zabarwienie tektury. Firma TOP S.A. posiada w swojej ofercie szeroki wybór rodzajów tektury o różnorodnych parametrach, co pozwala podjąć dobrą decyzję i wybrać odpowiedni dla siebie produkt.