Polecane akcesoria do kaligrafii nowoczesnej

Kaligrafia w najprostszym ujęciu jest sztuką pięknego pisania – kreślenia powtarzalnych znaków, ustawionych równo w linii, z zachowaniem odpowiednich odstępów. W klasycznej wersji traktowano ją nie tylko jako kształcenie umiejętności manualnych, ale także widziano w niej skuteczną metodę rozbudzania zamiłowania do piękna i porządku. Kaligrafia nowoczesna w zasadzie ma te same cele, lecz pozostawia znacznie więcej swobody – nie tylko w malowaniu znaków, ale też w doborze sprzętu. Polecamy wybrane akcesoria do kaligrafii nowoczesnej.

Aby świadomie zajmować się kaligrafią nowoczesną, warto zdobyć choćby podstawową wiedzę o kaligrafii klasycznej. Przekonamy się, że nie tylko zasady pisania, ale też akcesoria do kaligrafii klasycznej i nowoczesnej znacznie się różnią.

Klasyczna kaligrafia: sztuka idealnego odtwarzania

W klasycznej wersji kaligrafia jest sztuką idealnych powtórzeń. Osiągnięcie mistrzostwa wymaga lat praktyki i ciągłego doskonalenia zdolności manualnych. Cały wysiłek nakierowany jest na to, aby nauczyć się idealnie powtarzać raz opracowany i wystandaryzowany styl pisania. 

Mistrzowie kaligrafii posługują się biegle kilkoma stylami, a niekiedy także tworzą własne. Jednak nawet w tym ostatnim przypadku nie ma miejsca na swobodę: twórca danego stylu też musi idealnie opanować sztukę pisania według raz ustalonych zasad. Celem jest możliwie najdokładniejsze odwzorowanie skodyfikowanego kroju pisma. W praktyce sprowadza się to do tego, że każda litera, każdy znak interpunkcyjny i diakrytyczny ma być „bliźniakiem” swego wzorca. Czy oznacza to, że pismo ręczne może być tak powtarzalne, jak druk? Zdaniem specjalisty ze Sklepu Plastycznego 24, oferującego akcesoria dla plastyków i rękodzielników, nie jest to możliwe: – Nawet najdoskonalsza kaligrafia nie osiągnie mechanicznej powtarzalności czcionki drukarskiej. I na tym właśnie polega jej piękno: pismo kaligraficzne jest zapisem dążenia do nieosiągalnego ideału. Wielu ludzi widzi w niej nie tylko rzemiosło, ale przede wszystkim ćwiczenie charakteru – sztukę absolutnej koncentracji, wyciszenia i panowania nad własnym ciałem i umysłem. W Chinach, które są kolebką kaligrafii, jest ona silnie związana z duchowością i filozofią. Często ceni się ją wyżej od malarstwa.

Klasycznym narzędziem do kaligrafii jest pędzel z naturalnego włosia, okrągły na przekroju i zwężający się ku końcowi. Taki kształt pozwala na uzyskiwanie linii o zmiennej szerokości, zależnej od siły nacisku. Doskonale nadaje się do pisania tuszem. W przeszłości był on preparowany bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy: należało rozetrzeć pigment z wodą na specjalnym kamieniu pisarskim. Przygotowanie do pisania stanowiło część rytuału, który określał kolejność czynności, a nawet strój i właściwą pozycję ciała w trakcie pracy.

Jakich narzędzi wymaga uprawianie nowoczesnej kaligrafii?

Modern calligraphy, czyli powrót do pisania ręcznego, był przejawem sprzeciwu wobec postępującej gwałtownie mechanizacji i automatyzacji w produkcji przedmiotów codziennego użytku. W 1888 r. w Anglii powstało stowarzyszenie Arts and Crafts Movement. Tworzący je artyści postawili sobie za cel obronę piękna i sztuki w codziennym życiu. Chcieli przeciwstawić się zalewowi mechanicznie wytwarzanej tandety. Jednym ze sposobów był odwrót od pisma maszynowego, od druku i wykorzystania maszyn do pisania na rzecz odręcznego tworzenia tekstów. 

Modern calligraphy nie była próbą sanacji klasycznej sztuki kaligrafii. Zamiast koncentracji na doskonałym odwzorowywaniu istniejących krojów pisma, nowoczesna kaligrafia postawiła na indywidualizm i rozluźniła reguły pisarskie. Litery nie musiały być już identyczne: mogły różnić się formą i wielkością. Umownie potraktowano też linię bazową: używanie liniatury stało się jednym z możliwych wyborów, ale już nie koniecznością. W ten sposób modern calligraphy zbliżyła się mocno do liternictwa, czyli rysowania liter, które jest podporządkowane w większym stopniu zasadom kompozycji malarskiej niż regułom klasycznej kaligrafii.

Zmieniły się też narzędzia pisarskie. Pędzelki ustąpiły miejsca stalówkom o różnej twardości i szerokości linii. Bardzo popularnym narzędziem są też brush peny. Działają one na podobnej zasadzie jak klasyczne pędzle do kaligrafii. Z powodzeniem można też wykorzystać różnej grubości markery do kaligrafii ze ściętą końcówką. Są one znacznie wygodniejsze od klasycznych stalówek: marker podaje tusz równomiernie, nie robi kleksów, nie wymaga co chwila uzupełniania. Dzięki temu możemy całkowicie skupić się na prowadzeniu linii. Tworząc własny zestaw akcesoriów do kaligrafii, powinniśmy też uwzględnić pióra z gotowymi wkładami i stalówkami o różnych szerokościach.

Jeżeli dopiero rozpoczynamy przygodę z kaligrafią i nie mamy jasno sprecyzowanych wymagań wobec sprzętu, to dobrym rozwiązaniem będzie gotowy zestaw akcesoriów do kaligrafii. Zaspokoi on potrzeby adeptów, ale mogą się nim posługiwać z satysfakcją również zaawansowani twórcy kaligrafii. 

Jaki papier będzie najlepszy do kaligrafii?

Najlepszym materiałem do kaligrafii był i do dzisiaj pozostaje papier ryżowy, nazywany często królem papieru. Łatwo wchłania wodę i tusz, jest gładki i cienki, a jednocześnie mocny i niepodatny na zagniecenia. W oryginale nazywany jest Papierem Xuan. Powstaje z dwóch składników: słomy ryżowej i kory drzewa pteroceltis tatarinowii, należącego do rodziny konopiowatych. Proces produkcji papieru ryżowego trwa blisko dwa lata. Obejmuje etapy rozdrabniania, czyszczenia, fermentacji i finałowego czerpania. Wszystkie czynności wykonywane są ręcznie. Nie należy się więc dziwić, że jest to materiał drogi i raczej nie nadaje się do ćwiczeń dla osób zdobywających pierwsze doświadczenia w kaligrafii. Jego zalety docenią natomiast ci, którzy posiedli już znaczną biegłość w kaligraficznym pisaniu.

Nawet zaawansowaną kaligrafię możemy z powodzeniem uprawiać przy użyciu doskonałej jakości papieru produkowanego mechanicznie. Wystarczy wybrać zeszyt lub blok do kaligrafii. Zawierają one papiery o niskiej gramaturze, gładkie i matowe. Dzięki temu prowadzenie stalówki lub brush pena jest płynne, a brzegi linii nie strzępią się – zarówno przy kaligrafii, jak i rysowaniu tuszem. Warto wybrać blok do kaligrafii lub zeszyt, który zawiera papier z liniaturą i wzory pisma kaligraficznego. Będzie to idealny materiał do ćwiczeń umiejętności manualnych i nauki konkretnych krojów pisma.