Transport ładunków niebezpiecznych drogą morską. Reguły i przepisy

Transport morski, m.in. przy użyciu przepraw promowych, to wciąż stosunkowo tania metoda przewozu dużych ilości towarów. Wraz ze wzrastającymi standardami przewozowymi, coraz większe znaczenie ma jednak jakość obsługi statków – jej niezawodność oraz bezpieczeństwo. Języczek u wagi stanowią zwłaszcza ładunki niebezpieczne, których transport jest regulowany przez szereg wymogów prawnych i proceduralnych.

Wszystkie ładunki niebezpieczne, które mają znaleźć się na pokładzie danego statku i stać się przedmiotem przewozu, są klasyfikowane jako tzw. ,,dangerous cargoes”. Do ładunków tego typu zalicza się m.in. trujące chemikalia, gazy czy odpady, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego.

Gąszcz przepisów

O tym, czy ładunek jest niebezpieczny, decydują obowiązujące przepisy – zarówno te międzynarodowe, jak i krajowe (w przypadku Polski są to m.in. akty prawne wydawane przez Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej). Ścisła klasyfikacja ładunków niebezpiecznych, przewożonych droga morską, jest regulowana przez Międzynarodowy Morski Kodeks Towarów Niebezpiecznych (International Maritime Dangerous Goods Code – w skrócie IMDG Code).

Klasy ładunków niebezpiecznych

IMDG Code wymienia aż dziewięć klas ładunków niebezpiecznych. Są to (w kolejności od klasy pierwszej do dziewiątej): materiały wybuchowe, gazy, materiały ciekłe, substancje stałe łatwopalne, substancje utleniające i nadtlenki organiczne, związki toksyczne i zakaźne, materiały promieniotwórcze/radioaktywne, materiały żrące oraz wszystkie inne materiały, nieujęte w poprzednich punktach klasyfikacji. Każda klasa ładunku niebezpiecznego posiada własny logotyp, którym oklejany jest przeznaczony do przewozu towar.

Procedury przewozowe

Wiemy już, czym są ładunki niebezpieczne. Jak jednak je transportować? Można się domyślić, że procedura przewozowa nie jest wcale taka prosta. Jeszcze przed rozpoczęciem rejsu kapitan statku jest zobowiązany poinstruować załogę (w formie ustnej i pisemnej) o metodach postępowania z niebezpiecznymi towarami w czasie załadunku, wyładunku oraz samej podróży. W przypadku ładunków siódmej klasy (promieniotwórczych) odrębną pisemną instrukcję wydaje rzeczoznawca, zapoznając członków załogi z możliwymi komplikacjami i zagrożeniami. Ładunki są odpowiednio układane i rozmieszczane (w języku fachowym – zasztauowane), w sposób odpowiadający ich właściwościom fizyko-chemicznym. Niezwykle ważne, aby nie przechowywać ich w tych samych pomieszczeniach, co inne rodzaje ładunków – np. pasażerskie czy pocztowe.

Kontrola i reagowanie kryzysowe

Podczas rejsu ładunki są regularnie monitorowane. Jeżeli statek napotyka na ciężkie warunki atmosferyczne, koniecznie trzeba sprawdzić, czy towary niebezpieczne wciąż są odpowiednio opakowane i nie zostały uszkodzone. W razie wystąpienia szkód, natychmiastowo trzeba dążyć do ich usunięcia. W skrajnych przypadkach może się to wiązać z wyrzuceniem ładunku za burtę. Po wyładunku towarów niebezpiecznych kontroluje się, czy na statku nie pozostały niezauważone ładunki bądź opakowania. W przypadku towarów promieniotwórczych niekiedy bada się również ewentualny poziom skażenia ładunków i pomieszczeń.

W trosce o dobro pasażera

Ładunki niebezpieczne nie są oczywiście jedynym przedmiotem troski załogi. Równie ważni są pasażerowie (gdy do transportu towarów używa się promów przewożących ludzi), którzy powinni być należycie chronieni. Zabrania się im dostępu do ładowni i innych pomieszczeń, gdzie mieszczą się towary. Statek musi być również zaopatrzony w niezbędny sprzęt medyczny i lekarstwa, na wypadek wystąpienia najbardziej niespodziewanych komplikacji (np. zatrucia chemicznego). Podobnie sprawa ma się ze sprzętem przeciwpożarowym, przeciwrozsypowym, przeciwrozlewowym i innym. W kryzysowych momentach pomocą powinna służyć odpowiednio przeszkolona obsługa statku.

Znani armatorzy gwarancją bezpieczeństwa

Na szczęście większość morskich linii przewozowych spełnia międzynarodowe standardy, zapewniając należyty komfort podróżowania gości i transportu ładunków. Najwyższą jakość przewozu gwarantują przeprawy promowe znanych armatorów, takich jak Stena Line, TT-Line, DFDS, Polska Żegluga Bałtycka czy P&O Ferries. Mogą się o tym Państwo przekonać sami, zamawiając bilety promowe do konkretnych europejskich miast. Wystarczy odwiedzić stronę firmy Botrans i wybrać interesujący kierunek podróży. Pełne bezpieczeństwo gwarantowane!