Przyczyny zapychania filtrów DPF FAP

W silnikach typu diesel montuje się filtry cząstek stałych, które należą do elementów układu wydechowego. Są niezbędne do prawidłowego oczyszczania spalin z cząsteczek sadzy. Niestety, filtry DPF czy FAP mogą szybko ulegać awariom. Jedną z najczęściej wskazywanych przyczyn jest zapchanie. Jak do tego dochodzi? Na jakie objawy należy zwrócić uwagę, by szybko ocenić, że filtr uległ takiej usterce?

Co to są filtry DPF i FAP?

Przestrzenne konstrukcje, jakimi są filtry cząstek stałych, znalazły pierwotnie zastosowanie w układach wydechowych pojazdów wyposażonych w silniki wysokoprężne. Specjalna budowa takich elementów pozwala wychwytywać ze spalin cząstki złożone z sadzy węglowej. Na powierzchni takich zanieczyszczeń znajdują się również tlenki metali, stąd prawidłowe działanie filtrów ogranicza emisję substancji szkodliwych dla środowiska i zdrowia człowieka.

Sam filtr, jak już wspominaliśmy, charakteryzuje się przestrzenną budową. Jego ścianki mają dzięki temu łącznie bardzo dużą powierzchnię, na której osiadają zanieczyszczenia. Struktura ścian jest porowata, co ułatwia przyczepianie się cząstek. Może być wykonana z różnych materiałów, takich jak metal czy ceramika. Zawartość filtra, czyli sadza, zostaje poddana procesowi wypalenia, co pozwala oczyścić całą konstrukcję i zachować ścianki z kanalikami względnie czystymi. Problemy z dalszym użytkowaniem pojawiają się w momencie, gdy dojdzie do niedrożności filtra.

Filtry cząstek stałych nazywane są w skrócie DPF (z angielskiego „diesel particulate filter”) lub FAP (z francuskiego „ filtre à particules”). Chociaż mowa o elementach tej samej kategorii należy rozróżnić filtry suche (DPF), które wypalają sadzę dopiero przy temperaturze przekraczającej około 500 stopni Celsjusza, jak i mokre (FAP), które pracują wydajnie przy temperaturze 250 stopni, jednak wymagają stosowania specjalnego płynu mającego na celu obniżenie temperatury samozapłonu nagromadzonych cząstek sadzy.

Dlaczego filtry cząstek stałych się zapychają i jakie są tego objawy?

Najczęstszą awarią filtra cząstek stałych jest jego zapchanie. Główną przyczyną takiego stanu jest oczywiście sadza, której z czasem może gromadzić się tak dużo, że standardowy proces jej wypalania jest nieefektywny. Skąd jednak bierze się jej nadmierna ilość? Powodów może być kilka, o czym uprzedza specjalista serwisu filtrów cząstek stałych Fixwheel we Wrocławiu: Sadza osiada na ściankach filtra nie tylko w wyniku zwykłych procesów spalania paliwa. Przyczyną nadmiernej jej produkcji może być nieszczelność turbosprężarki, gdzie olej silnikowy dostaje się do komory spalania. Innym powodem może być zużyty, a więc niedrożny filtr powietrza, który ogranicza dostęp tlenu, co sprawia, że silnik zaczyna spalać więcej paliwa, a to z kolei prowadzi do nadprodukcji sadzy i popiołu. Zapchanie się filtra DPF może być również wynikiem nieprawidłowej eksploatacji pojazdu. Jeśli poruszamy się jedynie po mieście i nie mamy za dużej możliwości prowadzenia dynamicznej jazdy, proces spalania sadzy nie przebiega tak, jak powinien, to jest spalaniu poddawana jest tylko część nagromadzonych osadów.

Wielu kierowców pojazdów z silnikiem dieslowskim doskonale wie, jakie objawy daje zapchany filtr. Najczęściej wskazywane są: zwiększone obroty silnika w czasie normalnej jazdy przy jednoczesnym odczuwaniu zdławienia mocy jednostki napędowej. Zauważalne są także różnice w ilości i odcieniu spalin – stają się zabarwione na czarno i generuje się ich znacznie więcej. Należy także bacznie przyglądać się kontrolkom na desce rozdzielczej. Nowe modele samochodów są wyposażone w specjalne oznaczenia sygnalizujące zapchanie filtra.