Usługi adwokackie z zakresu prawa karnego

Prawo karne tworzy olbrzymi zbiór przepisów regulujących kwestie odpowiedzialności karnej za czyny zabronione, czyli przestępstwa – występki i zbrodnie. Jazda pod wpływem alkoholu, spowodowanie wypadku, kradzież, oszustwo skarbowe, fałszerstwo, uszkodzenie ciała, to tylko niektóre przykładowe przestępstwa, których umyślne lub nieumyślne popełnienie może skutkować wszczęciem postępowania karnego.

Funkcje i cele prawa karnego

Prawo karne pełni kilka bardzo ważnych funkcji, regulujących życie w społeczeństwie. Wśród najważniejszych należy wymienić funkcje: sprawiedliwościową i kompensacyjną oraz prewencyjną. Dwie pierwsze pozwalają zaspokoić poczucie sprawiedliwości osób pokrzywdzonych, ich bliskich oraz społeczeństwa, a także, w miarę możliwości, naprawić wyrządzone zło. Funkcja prewencyjna polega na zapobieganiu występowania przestępstw – groźba kary zniechęca do ich popełniania. Jednocześnie prawo karne chroni jednostkę oraz całe społeczeństwo przed osobami, których czyny naruszają normy karne.

Postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych

Pierwszym etapem postępowania karnego jest postępowanie przygotowawcze. Postępowanie przygotowawcze wszczynane jest wskutek doniesienia (składa je pokrzywdzony lub inne osoby na policji bądź prokuratorowi) albo wskutek zdobycia przez organy informacji na temat możliwości popełnienia przestępstwa. Postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych może być prowadzone jako śledztwo lub dochodzenie. W przypadku bardzo poważnych przestępstw najczęściej mamy do czynienia ze śledztwami prowadzonymi przez prokuraturę. Dochodzenia zwykle prowadzone są przez policję, a jedynie nadzorowane przez prokuratora. To właśnie prokurator decyduje o przedstawieniu zarzutów osobie podejrzanej i skierowaniu aktu oskarżenia do sądu.

Przebieg i cele postępowania przygotowawczego definiuje Kodeks postępowania karnego. W toku postępowania przygotowawczego dąży się do wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz ustalenia, czy rzeczywiście doszło do popełnienia czynu zabronionego i czy można zakwalifikować go jako przestępstwo. Policja bądź prokuratura ma za zadanie wykryć i ująć sprawcę oraz zebrać niezbędne dane na jego temat, a także zebrać i zabezpieczyć dowody. Stronami postępowania przygotowawczego w sprawach karnych są pokrzywdzony i podejrzany. Obu stronom przysługuje prawo do składania wniosków dowodowych, a o wszystkich swoich prawach muszą zostać poinformowane jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem – opowiada ekspert z Kancelarii Adwokackiej Bachleda-Kominek w Zakopanem.

Zarówno dla pokrzywdzonych, jak i podejrzanych istotne jest zrozumienie trybu, w jakim ścigane jest przestępstwo w danej sprawie. Niektóre przestępstwa ścigane są z oskarżenia publicznego, które mogą być wszczynane z urzędu lub na wniosek (np. gdy zażąda tego osoba pokrzywdzona). Inaczej przedstawia się sytuacja w trybie prywatnoskargowym, np. w sprawach o zniesławienie czy naruszenie nietykalności cielesnej. W takim przypadku to osoba pokrzywdzona co do zasady musi przygotować akt oskarżenia, a więc zwykle niezbędne będzie skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej, której udzielić może właśnie adwokat-karnista.

Postępowanie sądowe i wyroki w sprawach karnych

Jeśli w toku postępowania przygotowawczego prokurator ustali, że podejrzany popełnił przestępstwo, do sądu może zostać skierowany akt oskarżenia. W ten sposób rozpoczyna się postępowanie sądowe w sprawie karnej, a odpowiedzialność za jego przebieg przechodzi z prokuratury na sąd. Istotne jest przy tym przestrzeganie ściśle określonych terminów wszczęcia dalszego postępowania – różnych w zależności m.in. od miejsca pobytu oskarżonego. Wszelkie błędy w akcie oskarżenia mogą działać na korzyść oskarżonego w przebiegu postępowania sądowego, dlatego ważne jest, by na tym etapie miał on wsparcie dobrego prawnika. Rolą adwokata-obrońcy w przebiegu postępowania sądowego w sprawach karnych jest zapewnienie oskarżonemu najlepszej obrony i dążenie do uniewinnienia lub uzyskania możliwie najłagodniejszej kary.

Kiedy do sądu wpływa akt oskarżenia, jego odpis musi zostać doręczony oskarżonemu. Wraz z aktem oskarżenia otrzyma on wezwanie do złożenia wniosków dowodowych. W tym momencie w interesie oskarżonego będzie jak najszybsze skonsultowanie się z prawnikiem, który będzie w stanie dokładnie wyjaśnić mu sytuację i przygotuje go do składania wyjaśnień. Adwokat może też reprezentować oskarżonego przed sądem, co jest bardzo dobrym pomysłem – podczas rozprawy to właśnie stronie oskarżonej przysługuje ostatnie słowo. Postępowanie sądowe może zamknąć się w czasie jednej rozprawy, jednak nie jest to zasadą. Zakończeniem postępowania jest wyrok. Jeśli wyrok jest niekorzystny dla którejś ze stron, może ona złożyć apelację do wyższej instancji – również z zachowaniem wymaganych terminów.

Wykonanie kary

Orzeczona przez sąd kara za popełnione przestępstwo musi być wykonana zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonawczego. W zależności od rodzaju przestępstwa, oskarżony może zostać ukarany grzywną, ograniczeniem lub pozbawieniem wolności. W przypadku uzyskania wyroku skazującego oskarżonemu przysługuje nie tylko prawo do apelacji. W niektórych sytuacjach warto rozważyć złożenie wniosku np. o odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego lub odroczenie wykonania kary, a w trakcie odbywania wyroku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności bądź zwolnienie warunkowe.

Powyżej opisaliśmy najbardziej typowy przebieg postępowania karnego. Ze względu na złożoność przepisów prawa, a także różnorodność sytuacji życiowych, zarówno przebieg postępowania, jak i jego zakończenie mogą wyglądać inaczej. Właśnie dlatego, jeżeli padłeś ofiarą przestępstwa lub jesteś podejrzany o jego popełnienie, weź pod uwagę możliwość skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.