Historia roweru. Od bicykla do górala

Leonardo Da Vinci miał podobno wizję wehikułu, który przypominał współczesny rower. Za oficjalny prototyp roweru uznaje się jednak dopiero konstrukcję, którą stworzył Made de Sivrac w 1790 roku. Był to rower, na którym można było pojechać, ale nie dało się nim sterować. Pierwowzór współczesnych jednośladów powstał w latach 1884-1885, jego twórcą był brytyjski wynalazca John Kemp Starley.

Welocyped, dziś popularnie nazywany rowerem wywodzi się od prymitywnych pojazdów poruszanych siłą mięśni. Jeżdżono na nich siedząc okrakiem i odpychając się nogami od ziemi. Jednym z pierwszych wykorzystywanych pra-rowerów był dwukołowy pojazd wyposażony w zwrotne koło przednie, skonstruowany przez Badeńczyka K.F von Draisa. Wynalazca opatentował swoją drezynę (oficjalna nazwa tej konstrukcji) w styczniu 1818 roku. Pojazd szybko stała się modny również we Francji i Anglii. Jego maksymalna prędkość wynosiła „zawrotne” 10 km/h.

Bicykl – rower dla odważnych

Ważnym krokiem w stronę przekształcenia drezyny w rower było wyposażenie jej w pedały. Dokonało twego, niezależnie od siebie, kilku konstruktorów Szkot K. Macmillan ok. 1840, Niemcy G. Mylius (1844) i P.M. Fischer (1853) oraz Francuzi P. i E. Michaux w 1861. Dzięki tej innowacji powstał bicykl, zwany także welocypedem. Napędzało się go pedałami znajdującymi się na osi przedniego, większego koła. Bracia Michaux zaczęli oferować w 1869 roku żelazne bicykle na sprzedaż. Bicykle, ze względu na wysokość przedniego koła (średnica dochodząca nawet do 2 metrów), uznawane były za pojazdy niebezpieczne, a upadek groził poważną kontuzją. Jednak, mimo tego, te nieco groteskowo wyglądające pojazdy cieszyły się i tak sporym zainteresowaniem. Pierwszy „bezpieczny” rower z napędem na tylne koło stworzył Anglik H.J. Lawson w roku 1879. Następnym krokiem było poprawienie konstrukcji roweru przez kolejnego anglika J.K. Starleya. Wyposażył go w koła o jednakowej średnicy oraz ramę z rur. Starley rozpoczął produkcję handlową swojej konstrukcji pod nazwą „Rover” (stąd właśnie wywodzi się polska nazwa rower).

Opona rowerowa i inne wynalazki

Następnym ważnym wynalazkiem, który znacznie zwiększył komfort jazdy, było wynalezienie opony rowerowej. Wyprodukował ją szkot Dunlop specjalnie do roweru swojego synka. Od 1889 roku opony pneumatyczne były już standardowym elementem roweru. Kolejnymi usprawnieniami było tak zwane wolne koło (stosowane powszechnie od 1898 roku) i przerzutka umożliwiająca zmianę przekładni. W roku 1920 ciężkie ramy zostały zastąpione konstrukcjami wykonanymi z lżejszych stopów. Można powiedzieć, że od tamtej pory rower pozostaje (pod względem konstrukcji) w niezmienionej postaci do dziś, zmieniają się oczywiście materiały, z których się je wykonuje.

Nowe rodzaje rowerów

Wiek XX przyniósł eksperymenty z kształtami rowerów. Skonstruowano rower typu „damka” o znacznie obniżonej górnej rurze. Na który mogły wsiadać kobiety w długich sukniach. W drugiej połowie XX w powstał też składak, rower, który po złożeniu ramy zajmuje mało miejsca i można go bez trudu przewozić. Powstała też kultowa konstrukcja - BMX, czyli zwinny rower do wykonywania ewolucji. Kolejnym modelem był rower trekkingowy, przeznaczony na długie turystyczne wyjazdy. Kolejny przełom przyniosły lata siedemdziesiąte, gdy popularnym sportem stało się zjeżdżanie na rowerach ze stromych gór. Rowery – zazwyczaj mocne Schwinny Excelsior – były wwożone na górę na pace ciężarówki, a następnie zjeżdżano z nich z jak największą prędkością. Powstanie nowego sportu zaowocowało stworzeniem całkiem nowej konstrukcji. W 1979 roku Tom Ritchey, Gary Fisher i Charlie Kelly otworzyli pierwszą fabrykę prawdziwych rowerów górskich MTB. W 1980 roku zastosowano w nich obręcze aluminiowe, co zmniejszyło wagę roweru. W roku 1982 dwie japońskie firmy Shimano i SunTour zaprezentowały kompletną grupę osprzętu do MTB (łańcuch, kaseta – zębatki, korbowód, piasty, hamulce). Dzięki temu produkcja rowerów była prostsza i tańsza. Popularność górali MTB rosła lawinowo, już w 1989 sprzedaż stanowiła 70 procent amerykańskiego rynku. Podobny boom nastąpił także w Europie. Dzisiaj miłośnicy rowerów mają do dyspozycji naprawdę spory arsenał modeli na każdą okazję, zdaniem doradcy z Salonu rowerowego Pro-Bike we Wrocławiu - obecnie do najchętniej kupowanych rowerów zaliczają się rowery miejskie i górale. Pierwsze cenione są przede wszystkim za swój wyjątkowy styl i wygodę, a drugie za wszechstronność.