W jaki sposób obchodzony jest Hubertus?

Listopad to miesiąc, w którym obchodzi się nie tylko Dzień Wszystkich Świętych, następujące po nim Zaduszki, Święto Niepodległości i Andrzejki. 3 listopada to także wyjątkowa data, przede wszystkim dla myśliwych i jeźdźców, których patronem jest święty Hubert. Tego właśnie dnia wspomina się go podczas liturgii kościelnej, ale grupy fanów jeździectwa i myślistwa też mają swoje obrzędy. Ich święto nazywa się zaś potocznie Hubertusem.

Hubertusa przyjęło się traktować jako symboliczny, uroczysty początek jesienno-zimowych polowań i zarazem koniec sezonu jeździeckiego. Obchody potrafią trwać już od końca października do końca listopada, tak by każda stadnina czy klub łowiecki miały możliwość zaproszenia na nie swych gości.

Wielkie łowy

Tradycja wielkich polowań odbywających się w tym czasie sięga XV wieku, do Polski zaś sprowadzili ją trzy stulecia później władcy z dynastii Sasów. Do dziś organizuje się zbiorowe łowy zwane hubertowinami – podobne do tych dawnych dzięki odtworzeniu historycznych ceremoniałów (np. tradycyjnych sygnałów łowieckich). Hubertowiny poprzedza zwykle msza święta w intencji przyrody i myśliwych, odprawiana w kościele lub przy leśnej kapliczce poświęconej św. Hubertowi. Co ciekawe, uczestniczą w niej nie tylko ludzie, ale także psy myśliwskie oraz konie.

Gonitwa za lisem

Miłośnicy tych ostatnich obchodzą Hubertusa nieco inaczej. W stadninach również odbywają się „gonitwy za lisem”, jednak pod tą nazwą kryje się pościg nie za rudym zwierzęciem, ale za jeźdźcem, który do kurtki ma przypiętą lisią skórkę kitkę. Zadaniem elegancko ubranych uczestników jest jej przechwycenie. Kto tego dokona, zdobywa puchar lub okolicznościowy kotylion (tzw. flots) i objeżdża teren pogoni w ramach rundy honorowej. – W kolejnym roku zwycięzca sam ucieka jako „lis” – dodaje przedstawiciel Klubu Jeździeckiego Salio.

Na trasie gonitwy, liczącej nieraz po kilkanaście kilometrów lub więcej, przygotowuje się zawczasu rozmaite przeszkody, a także „lisie nory”, czyli obszary, w których uciekający jeździec może na krótko „bezpiecznie” przystawać. Niektóre odcinki pokonuje się kłusem, inne galopem. Zmianę tempa ogłasza tzw. master, który jedzie jako pierwszy (nie wolno go wyprzedzać), a także sygnalizuje rozpoczęcie lub przerwanie gonitwy. Istnieje też funkcja kontrmastera, czuwającego nad przestrzeganiem zasad. Należy do nich np. złapanie lisiej kity wyłącznie prawą ręką.

Lokalne odmiany i elementy wspólne

W różnych stadninach obowiązują ponadto różne zwyczaje. Czasem pościg poprzedzony zostaje nie tylko odczytaniem regulaminu, ale też – podobnie jak u myśliwych – mszą lub modlitwą do św. Huberta oraz odegraniem przez sygnalistów hymnu na jego cześć. Czasem gonitw jest więcej (np. jedna dla młodzieży, a druga dla dorosłych), a czasem przed rozpoczęciem pościgu np. wypija się „strzemiennego”. Stałym elementem Hubertusa jest natomiast wspólna biesiada na zakończenie obchodów święta.