Mrożenie nasienia i komórek jajowych. Na czym to polega?

Jednym z najważniejszych zadań, przed jakimi stoją kliniki medyczne, które specjalizują się w leczeniu niepłodności, oprócz znajdowania sposobów na pomoc zgłaszającym się do nich parom w zajściu w ciążę, jest zadbanie o to, żeby miały one możliwość zachowania i zabezpieczenia swojej płodności. Takie działania są istotne przede wszystkim w  sytuacji pojawienie się u któregoś z partnerów jakiejś groźnej choroby lub w przypadku planowania rozpoczęcia skomplikowanego leczenia, np. onkologicznego. W celu zabezpieczenia na przyszłość płodności pary mogą się zdecydować na zamrożenie komórek jajowych i plemników. Na czym polega i jakie są obostrzenia dotyczące mrożenia nasienia i komórek jajowych?

Jakie są obecnie obowiązujące przepisy prawa?

Przepisy dotyczące możliwości zachowania płodności i okoliczności,  w jakich dozwolone jest mrożenie komórek jajowych, są zapisane w Ustawie o leczeniu niepłodności. Według obowiązujących przepisów pobranie i zamrożenie komórek jajowych jest dozwolone wyłącznie w przypadku istnienia jasnych wskazań medycznych, czyli w przypadku zaistnienia okoliczności, które wiążą się z ryzykiem upośledzenia funkcji rozrodczych pacjentki. Taką okolicznością najczęściej jest rozpoczęcie leczenia jakiejś choroby, którego skutkiem ubocznym może być powstanie ryzyka braku możliwości późniejszego zajścia w ciążę.

W tej samej Ustawie jest jednak jasno zaznaczone, że możliwości wykorzystania  swoich zamrożonych komórek jajowych nie mają natomiast samotne kobiety, czyli singielki, które jeszcze nie znalazły odpowiedniego partnera, z którym mogłyby mieć dzieci. 

Na czym polega mrożenie komórek jajowych?

Zamrożenie komórek jajowych przeprowadza się poprzez zastosowanie metody zwanej witryfikacją. Jest to metoda, która polega na szybkim mrożeniu i niedopuszczeniu do tworzenia się w trakcie procesu ani wewnątrz, ani na zewnątrz komórek mikro kryształków lodu.

Jak tłumaczy nasz rozmówca, lekarz specjalista z Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach,  w którym znajduje się również Bank Nasienia i Komórek Jajowych: Zamrożenie komórek jajowych pacjentki poprzez zastosowanie witryfikacji i związany z tym brak ryzyka powstania kryształków lodu wewnątrz i na zewnątrz komórek zapobiega ryzyku późniejszego uszkodzenia mrożonych komórek. Dzięki temu udaje się uzyskać bardzo wysoki odsetek przeżywalności zamrożonych oocytów, który wynosi co najmniej 95 proc. Tak duża przeżywalność gamet powoduje, że zazwyczaj bez problemu udaje się później przeprowadzić udaną próbę zapłodnienia pozaustrojowego in vitro.

Na czym polega mrożenie nasienia?

W Bankach Nasienia i Komórek Jajowych przechowuje się również zamrożone nasienie pacjentów oraz nasienie dawców. W przypadku pacjentów, którzy poprzez zamrożenie swojego nasienia chcieliby zabezpieczyć swoja płodność, znajdują się przede wszystkim mężczyźni, którzy mają w planach rozpoczęcie leczenia onkologicznego. W takich przypadkach terapia bardzo często grozi brakiem w przyszłości możliwości posiadania potomstwa. Mrożenie nasienia odbywa się w procesie kriokonserwacji. Na początku konieczne jest przeprowadzenie oceny jakości nasienia u pacjenta. W tym celu oddaje on swoje nasienie po 3-7 dniach abstynencji i poddaje się je ocenie w laboratorium. Jeżeli uzna się, że nasienie nadaje się do zamrożenia i do późniejszego wykorzystania w zapłodnieniu in vitro lub w inseminacji, do nasienia dodawany jest tzw. krioprotektant, czyli substancja, której zadaniem jest ochrona plemników podczas zamrożenia. Następnie nasienie jest porcjowane do oznakowanych słomek, które później będą pojedynczo rozmrażane w celu przeprowadzenia zapłodnienia pozaustrojowego in vitro lub inseminacji domacicznej. Każda słomka jest oddzielnie zamrażana poprzez zastosowanie specjalnego urządzenia.

Zamrożone nasienie co prawda może się nieco różnić swoimi parametrami od nasienia, które jest świeże, mogą się one od siebie różnić m.in. potencjałem życiowym plemników, ale mimo to zazwyczaj nie ma to żadnego negatywnego wpływu na późniejsze próby przeprowadzenia zapłodnienia pozaustrojowego in vitro lub inseminacji. Wielu specjalistów wskazuje nawet na to, że wykorzystanie do sztucznego zapłodnienia plemników, które przeżyły mrożenie i nadal mimo to wykazują prawidłowy ruch i mają prawidłową budowę morfologiczną sprawia, że została wykonana swego rodzaju selekcja najmocniejszych plemników.