Szczepienia ochronne w środowisku pracy. Zasady i procedury

Każdy pracownik, szczególnie narażony na działanie szkodliwych czynników biologicznych, powinien być poddawany obligatoryjnym szczepieniom ochronnym. Obowiązek przeprowadzania szczepień regulują przepisy prawa pracy, choć nie tylko.

Co mówi prawo?

O potrzebie wykonywania pracowniczych szczepień ochronnych informuje pośrednio Kodeks pracy. Zgodnie z art. 222 § 1, w przypadku zatrudnienia pracownika w warunkach narażenia na oddziaływanie szkodliwych czynników biologicznych, pracodawca powinien zastosować wszystkie możliwe środki eliminujące narażenie, a gdy nie jest to możliwe – ograniczające stopień narażenia, przy właściwym wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ustaleniom tym wtórują jednoznacznie przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384). Według nich, każdy pracownik potencjalnie narażony na szkodliwe czynniki biologiczne, powinien mieć zapewniony dostęp do szczepionki. Działanie to ma na celu zapobiegnięcie szerzeniu się chorób zakaźnych wśród osób pracujących. Obowiązek szczepień może wynikać także z uregulowań szczegółowych, odnoszących się do danej branży.

Trzeba jednak pamiętać, że szczepienia mogą być realizowane w ramach BHP wyłącznie wtedy, gdy wynika to jasno z aktów prawa powszechnie obowiązującego – dodaje ekspert Centrum Medycznego ULTRAMEDIC w Bielsku-Białej, Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej świadczącego usługi szczepień pracowniczych.

Kto dokładnie podlega szczepieniom?

Jak już zdążyliśmy wspomnieć – szczepieniom podlega każdy pracownik, przebywający w środowisku pracy szczególnie narażonym na oddziaływanie szkodliwych czynników biologicznych. Wykaz prac podwyższonego ryzyka wymienia rozporządzenie z dn. 22 kwietnia 2005 r. ws. szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Do prac tego typu należą m.in. te związane z rolnictwem, produkcją żywności, kontaktem z chorymi ludźmi i zwierzętami (jednostki ochrony zdrowia, laboratoria, kliniki weterynaryjne itp.) oraz odpadami (np. oczyszczalnie ścieków, zakłady gospodarki odpadami).

Koszty i miejsca wykonania szczepień

Szczepienia pracownicze nie są finansowane ze środków publicznych. Zgodnie z przepisami BHP, koszty ich wykonania ponosi pracodawca. Trzeba jednak wiedzieć, że nie każdy pracownik musi być poddawany szczepieniom.

Obligatoryjność dotyczy tylko tych osób, które są obarczone wyjątkowym ryzykiem wystąpienia czynnika biologicznego – z grup 3 i 4. W przypadku grup ryzyka 1 i 2, szczepienie ma charakter dobrowolny, choć jego przeprowadzenie stanowi realizację przepisów BHP – informuje przedstawiciel ULTRAMEDIC.

Szczepienia mogą być wykonywane zarówno w publicznych, jak i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej. Wiele zależy od woli pracodawcy, który musi pokryć niezbędne opłaty. Niektóre zakłady pracy umożliwiają wybór miejsca dokonania szczepienia pracownikowi.

Typy szczepień

Typy szczepień zależą od specyfiki wykonywanej pracy. O rodzajach pracy wspomnieliśmy w jednym z poprzednich punktów. Do czynników ryzykownych należą m.in. kontakt z materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego i zwierzęcego (krew i inne płyny ustrojowe, a także wydaliny i wydzieliny chorych), odpadami komunalnymi i nieczystościami ciekłymi oraz z urządzeniami służącymi do obsługi nieczystości. Jakie szczepienia wykonuje się najczęściej?

Te, dotyczące wszystkich, typowych chorób zakaźnych. Warto wymienić w tym miejscu szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, tężcowi, błonicy, żółtej gorączce, durowi brzusznemu, kleszczowemu zapaleniu mózgu oraz wściekliźnie– podsumowuje specjalista ULTRAMEDIC.